Một trong những niềm tự hào mà người Việt Nam thích mang sang đất Nhật Bản nhất chính là ẩm thực. Tuy nhiên, ngay cả nền ẩm thực tuyệt vời của đất nước ta cũng có những vùng tối trong mắt người Nhật. Hãy cùng tìm hiểu nó.
Tự hào ẩm thực Việt Nam trên đất Nhật
“Đồ ăn Việt Nam à? Tôi thích lắm. Hãy nấu cho tôi món phở”, cô gái 23 tuổi tên Keina reo lên khi biết tôi là người Việt Nam. Keina còn rất trẻ, chưa từng đi du lịch nước ngoài, nhưng cô vẫn biết “ẩm thực Việt Nam” là một khái niệm cực kỳ thu hút. Cô thích phở, nem và các món cuốn.
Vào tháng 3 vừa qua, trường đại học Kyushu (thành phố Fukuoka) tổ chức một cuộc thi nấu ăn mang ý nghĩa gắn kết. Yếu tố đa dạng văn hóa được đưa lên làm tiêu chí hàng đầu. Mỗi quốc gia sẽ nấu 3 món quốc hồn quốc túy. Ngay từ đầu, nhóm Việt Nam đã được đưa vào danh sách ứng viên vô địch. Được phong làm “đội mạnh” trong một cuộc thi về ẩm thực có gần 20 quốc gia tham dự là bằng chứng cho thấy, danh tiếng của ẩm thực Việt đã vang xa từ trước khi niềm tự hào ấy được gói gém trong hành trang sang Nhật của nhiều người.
Tuy nhiên, bất chấp là một trong những nền ẩm thực được yêu thích ở xứ sở hoa anh đào, chúng ta cũng cần biết rằng: Không phải tất cả các món ăn mà người Việt cho là bình thường cũng được chấp nhận một cách bình thường ở Nhật.
Tôi vẫn còn nhớ vẻ mặt hoảng hốt của một chị nhân viên của phòng hỗ trợ sinh viên quốc tế trường đại học Kyushu – khi nghe tôi kể về 2 món… tiết canh vịt và đuông dừa. Người Nhật nổi tiếng thế giới nhờ sự tế nhị trong giao tiếp. Họ hiếm khi nói “không”, thay vào đó, người Nhật nói “có thể” khi gặp phải những yêu cầu khó. Tuy nhiên, khi được tôi đề nghị thử món đuông dừa, chị nhân viên đó đã nói “không”. Trong phản ứng bản năng, chị bật ra câu tiếng Nhật: “Mushi wo taberu no”, hiểu nôm na là: “Các bạn ăn được cả sâu bọ sao?” Ẩm thực Nhật không thiếu những món ăn sống và cũng chẳng thiếu những món mà đồ ăn thậm chí còn biết… cử động. Nhưng đuông dừa với họ hoàn toàn không bình thường như cách nghĩ của người Việt chúng ta.
Nhật Bản & những món ăn khó nuốt
Tiếp tục chủ đề về những món ăn trông giống côn trùng, Mei Mei, một cô giáo đang dạy tiếng Việt cho người Nhật hé lộ với tôi rằng, các học sinh người Nhật của cô đồng loạt coi nhộng (món ăn rất phổ biến trên mâm cơm của người dân miền Bắc) là một món ăn gây sởn da gà.
Nhưng cảm giác sởn da gà khi nhìn những con nhộng nằm trên mâm cơm vẫn chưa gây ám ảnh với người Nhật bằng những món ăn như thịt chó hay thịt mèo. Điều này tôi tình cờ biết được qua buổi nói chuyện với cậu hàng xóm tên Teppei. Teppei đang yêu một cô sinh viên đến từ Hàn Quốc và họ đã từng bất đồng quan điểm khi cô bạn gái kể rằng, người Hàn ăn thịt chó. Teppei càng kinh ngạc hơn khi biết, thịt chó, thịt mèo cũng khá phổ biến ở Việt Nam. Dù tôn trọng văn hóa ẩm thực của từng quốc gia, nhưng Teppei thừa nhận không dám chứng kiến cảnh tượng các con thú nuôi như chó, mèo bị coi là món ăn.
Tuy nhiên, Nhật Bản cũng có không ít món ăn mà nhiều người Việt cảm thấy không dễ nuốt chút nào, dù đối với người bản địa là hoàn toàn bình thường. Chúng ta đang nói tới món natto. Natto là đậu tương lên men, có màu nâu, nhiều dịch nhớt và dính, mùi vị rất khó ngửi. Chỉ cần một gắp natto đưa lên mũi, nhiều người đã cảm thấy sợ hãi vì mùi nó được ví von giống như món đậu hủ thúi của Đài Loan. Thế nhưng natto lại được sử dụng rất thường xuyên trong đời sống ẩm thực Nhật Bản, thậm chí xuất hiện trong khẩu phần ăn của học sinh tiểu học. Có nhiều bạn Việt từng tâm sự với tôi rằng, họ cảm thấy natto có mùi vị như một món ăn… bị hỏng.
Vậy nên chúng ta có thể bắt gặp một số món ăn khó ngửi và thậm chí… khó hiểu, khi thức ăn biết cử động như thể vẫn còn sống (mực nhảy múa hay sashimi ếch, thịt ngựa sống…) nhưng hãy yên tâm rằng nó hoàn toàn hợp vệ sinh. Còn nhiều món ăn của Nhật Bản mà do khác biệt về văn hóa, chúng ta không thể ăn được. Điều đó dĩ nhiên thôi, không cần phải cố ăn cho được. Chúng ta hãy cứ từ từ làm quen với ẩm thực Nhật Bản nhé.
