Người xin tư vấn bắt đầu làm việc trong một nhà hàng ở Nhật với tư cách Kỹ năng đặc định nhưng mới làm được 10 ngày thì công ty yêu cầu anh ấy nghỉ việc. Thông qua sự giúp đỡ của luật sư, anh ấy đã yêu cầu công ty “xác nhân tư cách nhân viên chính thức”, “thanh toán phần lương chưa trả”. Công ty đã nói rằng “người xin tư vấn tự nghỉ” nhưng sau khi luật sư phản biện, toà đã chấp nhận lời phản biện đó.

MụcLao động・Tư cách lưu trú

【Người xin tư vấn】
・Tư cách lưu trú: Kỹ năng đặc định
・Nam giới, trong độ tuổi 20
・Sống tại tỉnh Yamanashi

Tóm tắt nội dung tư vấn và giải đáp

Người xin tư vấn mới bắt đầu làm việc tại nhà hàng ăn uống ở tỉnh Yamanashi với tư cách lưu trú Kỹ năng đặc định. Khi vừa kết thúc quá trình thử việc và chính thức làm việc được 10 ngày thì người này bị công ty yêu cầu thôi việc và không được giải thích gì về lý do.

Qua giới thiệu của người quen, người này đã đến xin tư vấn của luật sư. Thông qua luật sư, người này yêu cầu phía công ty “xác nhận tư cách nhân viên chính thức” và “thanh toán phần lương chưa trả”. Phía công ty phản bác rằng chính người xin tư vấn nộp đơn xin thôi việc, dẫn đến không giải quyết được qua đàm phán và người tư vấn đã nộp đơn lên toà án địa phương đề nghị “giải quyết tranh chấp lao động”.

Trong quá trình giải quyết tranh chấp lao động, toà án đã chấp nhận yêu cầu của người xin tư vấn và ra lệnh cho phía công ty phải thừa nhận tư cách nhân viên chính thức của anh cũng như thanh toán tiền lương 74 vạn yên (tiền lương tính từ ngày bắt đầu làm việc cho đến ngày đưa ra kết luận giải quyết tranh chấp lao động).Cửa hàng ăn uống nọ đã nộp đơn kháng nghị và làm thủ tục tố tụng để phân xử nhưng sau đó đã tuân theo khuyến cáo của toà và chấp nhận hoà giải. “Hoà giải” ở đây có hiệu lực giống như kết quả giải quyết tranh chấp, tức là bên cửa hàng chấp nhận trả số tiền lương chưa thanh toán.

Người xin tư vấn đã mất rất nhiều công sức mới gặp được luật sư hiểu rõ luật pháp về tuyển dụng nhân sự nước ngoài và các vấn đề về lao động.

◎ Bên tư vấn: Luật sư Sugita Shohei (Văn phòng luật Global HR Strategy)

ĐIỂM QUAN TRỌNG: Có sự đồng thuận khi thôi việc hay không

Cửa hàng ăn uống nọ khẳng định rằng “người lao động đã tự xin thôi việc”. Để phản bác lập luận này, luật sư đại diện cho người nhận tư vấn đã biện luận theo cách dưới đây trong quá trình giải quyết tranh chấp lao động và được hội đồng giải quyết tranh chấp chấp thuận.

【Nội dung lập luận】

・Kỹ năng đặc định là tư cách lưu trú có điều kiện phải ký hợp đồng lao động trước với nơi làm việc. Để chuyển việc, phải ký hợp đồng với nơi làm việc mới và làm thủ tục thay đổi tư cách lưu trú nên không phải dễ mà thay đổi công việc.

・Một công ty khi sử dụng lao động kỹ năng đặc định người nước ngoài thì ngoài việc phải hỗ trợ về đời sống cho người lao động đó, còn phải tuân thủ các luật liên quan về lao động nên không dễ gì tìm được những công ty như vậy.

・Với tình hình như vậy, khi còn chưa tìm ra nơi khác để chuyển việc thì chắc chắn chẳng có lý do gì người lao động vừa bắt đầu đi làm lại tự ý xin thôi việc.

ĐIỂM QUAN TRỌNG: Có lý do để cho thôi việc hay không

Người có tư cách lưu trú Kỹ năng đặc định số 1 được phép làm việc ở Nhật Bản tối đa 5 năm. Người xin tư vấn đầu tiên ký hợp đồng lao động thời hạn 1 năm với công ty sử dụng lao động, sau khi lấy được tư cách lưu trú thời hạn 1 năm thì mới bắt đầu làm việc. Một năm sau đó, người lao động sẽ gia hạn hợp đồng lao động với bên tuyển dụng và dự định dựa trên hợp đồng lao động đã gia hạn để xin gia hạn tư cách lưu trú với cơ quan quản lý xuất nhập cảnh.

Trường hợp này, hợp đồng lao động có thời hạn 1 năm, nhưng Khoản 1, Điều 17 Luật hợp đồng lao động quy định rằng với hợp đồng lao động có thời hạn như thế này, nếu không có “lý do bất đắc dĩ” thì không thể cho thôi việc khi chưa hết thời hạn hợp đồng.

Trong quá trình giải quyết tranh chấp lao động, đại diện của người xin tư vấn tuyên bố rằng người này “chưa được giải thích về lý do cho thôi việc, không có lý do bất đắc dĩ” và đã được chấp nhận.

ĐIỂM QUAN TRỌNG: Cuộc sống trong thời gian tiếp theo

Hai bên đã thống nhất hoà giải tại toà án và người xin tư vấn có quyền trở lại nơi làm việc. Tuy nhiên, dù có quay lại đó, khi hợp đồng lao động 1 năm hết thời hạn thì khả năng người đó không được gia hạn hợp đồng là rất cao. Do đó, sau khi thực hiện hoà giải và nhận số tiền lương chưa được thanh toán, người này đã thôi việc. Từ trước tới nay, người có tư cách lưu trú kỹ năng đặc định không được làm baito, nhưng với chính sách đặc biệt do dịch COVID-19, người nước ngoài có tư cách lưu trú kỹ năng đặc định bị mất việc làm hiện nay có thể được làm baito nên người xin tư vấn đã lựa chọn vừa làm công việc baito, vừa tìm công việc mới với tư cách lưu trú kỹ năng đặc định.

ĐIỂM QUAN TRỌNG: Giải quyết tranh chấp lao động là gì?

Ảnh minh họa trên trang web của toà án tối cao.

Ở phần cuối này, chúng tôi xin giới thiệu về thủ tục “Giải quyết tranh chấp lao động” mà người xin tư vấn đã thực hiện.

・Giải quyết tranh chấp lao động là biện pháp giải quyết nhanh chóng các vướng mắc liên quan đến lao động như cho thôi việc hay không trả tiền lương. Điểm khác biệt với thủ tục tố tụng thông thường là hình thức giải quyết này được thực hiện không công khai.

・Giải quyết tranh chấp lao động do uỷ ban giải quyết tranh chấp bao gồm một chủ toạ giải quyết tranh chấp lao động (thẩm phán) và 2 uỷ viên giải quyết tranh chấp lao động (chuyên gia tư nhân) tiến hành.

・Về nguyên tắc, trong vòng 3 lần điều tra phân xử là kết thúc giải quyết tranh chấp. Khoảng 70% số vụ việc được giải quyết xong trong vòng 3 tháng kể từ ngày nộp đơn đề nghị.

・Dựa trên trao đổi với các bên, uỷ ban giải quyết tranh chấp lao động sẽ đưa ra đề xuất về biện pháp giải quyết (hoà giải), còn nếu không thống nhất được các nội dung trao đổi thì uỷ ban sẽ dựa trên lập luận và yêu cầu của hai bên để đưa ra phán quyết giải quyết tranh chấp lao động. Nếu không hài lòng với kết quả giải quyết tranh chấp lao động thì có thể nộp đơn kháng nghị. Trường hợp này, giải quyết tranh chấp lao động sẽ mất hiệu lực và chuyển sang thủ tục tố tụng.