Cha mẹ tôi làm nghề nông (chủ yếu là trồng lúa và chăn nuôi), tự cung tự cấp thực phẩm, hằng năm thu nhập chỉ hơn 40 triệu đồng tiền mặt nên tôi chẳng bao giờ nghĩ đến chuyện đi du học nước ngoài. Tuy nhiên, ở trường đại học của tôi có nhiều sempai sau khi tốt nghiệp thì sang Nhật làm kỹ sư nên tôi bắt đầu tính đến việc sang Nhật học hỏi kỹ thuật thiết kế cũng như tác phong làm việc của Nhật Bản, đồng thời kiếm thêm thu nhập.

Hồi đại học, tôi học ngành xây dựng dân dụng và kiến trúc công nghiệp nên biết dùng phần mềm CAD (phần mềm thiết kế trên máy vi tính) để vẽ bản thiết kế cấu tạo trong xây dựng. Sau khi tốt nghiệp, được giáo viên trong trường giới thiệu, tôi vào làm việc tại một công ty thiết kế xây dựng ở Hà Nội trong 10 tháng. Công việc của tôi là vẽ bản vẽ thiết kế khách sạn và nhà ở (công trình xây dựng bê tông cốt thép).

※ CAD: Tên viết tắt của Computer Aided Design, phần mềm vẽ thiết kế với sự trợ giúp của máy vi tính.

Công việc của tôi tại công ty hiện nay là dùng phần mềm CAD vẽ các bản thiết kế nhà gỗ. Có 5 người chịu trách nhiệm làm công việc này (trong đó 2 người là người Việt). Trên cơ sở bản vẽ thiết kế của kiến trúc sư, chúng tôi vẽ bản vẽ tường và nóc nhà v.v... Sau đó, dữ liệu này được nhập bằng ổ nhớ USB vào thiết bị gia công nguyên liệu gỗ tại nhà máy của công ty để sản xuất ra tường và nóc nhà tương ứng. Sau khi sản xuất xong, các chi tiết bằng gỗ này được vận chuyển đến công trường để dựng lên thành nhà ở. Tôi có lúc cũng phải xuống hiện trường. Ở nhà máy có rất nhiều nhân viên, nhưng tại văn phòng tôi làm việc chỉ có khoảng 40 người, trong đó có 8 người Việt.

Các chỉ thị cũng như thắc mắc trao đổi liên quan đến công việc của tôi đều thực hiện bằng tiếng Nhật. Mặc dù trước khi sang Nhật, tôi đã học nửa năm, nhưng hồi mới sang, tôi hầu như không hiểu được người Nhật nói gì. Tuy nhiên, mọi người ở chỗ làm chuyển sang giải thích bằng tiếng Nhật đơn giản và chậm rãi cho chúng tôi dễ nghe hơn nên dần dần chúng tôi bắt đầu hiểu được.

Mỗi tuần, tôi học một buổi tiếng Nhật miễn phí qua Skype (điện thoại video) với giáo viên người Nhật của tổ chức pháp nhân phi lợi nhuận “Lotus Works”. Ngoài ra, tôi còn tự học mỗi ngày hơn 2 tiếng đồng hồ bằng bộ sách “Mimi kara oboeru” và “Shin kanzen master”. Tôi cũng hay nghe các bài giảng trên YouTube như “Nihongonomori” v.v... Cứ như thế, sau khi sang Nhật 1 năm rưỡi, tôi đã đỗ chứng chỉ năng lực tiếng Nhật (JLPT) trình độ N3.

Ở công ty tôi có 8 người Việt (5 kỹ sư và 3 thực tập sinh kỹ năng). Giám đốc công ty thỉnh thoảng cũng dẫn 8 người chúng tôi đi quán nhậu izakaya. Ngoài ra, hồi tôi mới sang, giám đốc còn lái ô tô chở chúng tôi (khi đó chỉ có 3 người Việt) đi chơi núi Phú Sĩ. Công ty tôi nằm ngay ở thành phố Fuji, tỉnh Shizuoka. Tên thành phố chính là tên núi Phú Sĩ nên ở đây có thể ngắm nhìn cảnh núi Phú Sĩ rất đẹp. Tuy nhiên, để lên đến lưng chừng núi thì đường đi rất xa nên khi được giám đốc chở đến nơi, tôi cảm thấy rất vui sướng.

Tôi không có điều kiện gặp gỡ đồng nghiệp người Nhật cùng công ty ở ngoài chỗ làm nhưng lúc ở công ty, họ luôn đối xử với tôi rất tốt. Được làm việc cùng với người Nhật, dần dần tôi cũng quen với văn hoá doanh nghiệp của Nhật Bản. Ví dụ như ở công ty tôi, 17 giờ 30 là hết giờ làm, nhưng nếu công việc của mình chưa xong thì mọi người sẽ ở lại làm thêm khoảng 30 phút mà không tính tiền làm thêm giờ. Ở Nhật, làm thêm giờ không tính tiền gọi là “saabisu zangyo”, tuy nhiên, mức độ saabisu zangyo như ở công ty tôi là giống mặt bằng chung của Nhật Bản nên chúng tôi cũng học theo nhân viên người Nhật và chấp nhận làm saabisu zangyo một chút như vậy.

8 nhân viên người Việt chúng tôi ở chung ký túc xá là một khu căn hộ. Trong phòng ở, công ty đã chuẩn bị sẵn cho đồ điện và đồ gia dụng. Cả 8 người chúng tôi đều được cùng một công ty nhân sự giới thiệu, trong đó 3 thực tập sinh kỹ năng thì được đoàn thể quản lý (nghiệp đoàn tiếp nhận) hỗ trợ về đời sống. Mấy kỹ sư chúng tôi cũng được nghiệp đoàn này hỗ trợ nhưng chỉ trong 1 năm.

Buổi sáng, cả 8 người chúng tôi cùng nhau đi làm bằng xe đạp. Ngày mưa, chúng tôi mặc áo mưa rồi đạp xe đến công ty. Giờ về của chúng tôi khác nhau, có lúc thì vài người tạt vào quán mì ramen, nhưng ngày nghỉ thì tụ tập tại phòng ở của ai đó rồi cùng nhau ăn uống, nên mấy người chúng tôi sống cùng nhau hoà thuận và vui vẻ.

Tôi đăng ký làm thẻ debit của ANA (một hãng hàng không lớn) trên trang web của hãng này. Với chiếc thẻ này, tôi cũng ký được hợp đồng dịch vụ điện thoại di động thanh toán bằng thẻ. Tôi sử dụng dịch vụ SIM giá rẻ của nhà mạng “Rakuten Mobile”, mỗi tháng chỉ phải trả 1.500 yên là có thể gọi được điện thoại và vào được internet. Ở ký túc xá có Wifi nên chỉ cần 2GB dữ liệu của dịch vụ SIM giá rẻ là đủ dùng.

Cứ theo cách như vậy, sai đâu thì sửa đó, nên tôi cảm thấy rất hài lòng với cuộc sống ở Nhật. Hiện nay tôi vẫn muốn tiếp tục làm việc ở Nhật và học hỏi nhiều hơn về kỹ thuật và cách tư duy của người Nhật.