“Hội hỗ trợ chung sống hòa thuận (cộng sinh) với nguồn nhân lực nước ngoài” (tên tiếng Nhật là 外国人材共生支援全国協会, viết tắt là NAGOMi) với sự tham gia của 135 đoàn thể, doanh nghiệp, cá nhân chủ yếu là các đoàn thể quản lý thực tập sinh kỹ năng đang triển khai “Chiến dịch xóa bỏ những hành vi không chính đáng” liên quan đến thực tập kỹ năng. Chúng tôi sẽ giới thiệu khái quát về chiến dịch này.

Khái quát về Chiến dịch xóa bỏ những hành vi không chính đáng

Tên của chiến dịch là “Chiến dịch xóa bỏ những hành vi không chính đáng liên quan đến chế độ thực tập kỹ năng của người nước ngoài năm 2021” (2021年 外国人技能実習制度 不正行為撲滅キャンペーン), với nội dung chính là kêu gọi các đoàn thể quản lý (nghiệp đoàn) và cơ quan tiếp nhận thực tập sinh ngăn chặn các hành vi không chính đáng đối với thực tập sinh. Bộ Tư pháp, Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản v.v. cũng hỗ trợ cho chiến dịch này.

Tờ rơi của Chiến dịch

Bản tiếng Nhật

Bản tiếng Việt

NAGOMi đã giải thích về bối cảnh thực hiện chiến dịch như sau (tóm tắt)

◎Trong những năm gần đây, số lượng tội phạm, người bỏ trốn, người cư trú bất hợp pháp là người Việt tăng lên đáng kể, có rất nhiều chỉ trích gay gắt về chế độ thực tập kỹ năng. Đặc biệt, trong thời kì COVID-19, số lượng báo cáo về hoàn cảnh khốn khó của lao động người nước ngoài (thực tập sinh kỹ năng v.v.) tăng lên, trong đó được đề cập tới nhiều là ① môi trường lao động quá khắc nghiệt, ② khoản tiền vay nợ để đến Nhật, ③ dừng chế độ thực tập kỹ năng.

◎Tình hình này đồng nghĩa với việc số lượng người nước ngoài không tin tưởng vào Nhật Bản tăng lên, gây ảnh hưởng xấu đến an ninh của Nhật.

◎NAGOMi đang yêu cầu Chính phủ Nhật Bản củng cố các chính sách để chỉnh đốn lại các hành vi xâm phâm nhân quyền, chẳng hạn như “Củng cố quyền hạn của Hiệp hội thực tập kỹ năng quốc tế (OTIT)”. Hơn nữa, các đoàn thể quản lý (nghiệp đoàn) và cơ quan tiếp nhận cũng cần sử dụng chế độ thực tập kỹ năng một cách hợp lý.

Điểm quan trọng của lời kêu gọi

Trong chiến dịch này có những lời kêu gọi chính như sau (điểm cốt lõi).

Lời kêu gọi đối với đoàn thể quản lý (nghiệp đoàn)

✔︎ Từ chối các khoản tiền hoa hồng, thiết đãi quá mức từ phía công ty phái cử
✔︎ Từ chối các hợp đồng bí mật với công ty phái cử
✔︎ Tiến hành hướng dẫn đúng nội dung, thăm hỏi, kiểm tra doanh nghiệp theo tần suất hợp lý
✔︎ Thường xuyên giao tiếp với thực tập sinh kỹ năng để thực sự hiểu họ
✔︎ Dừng việc đối xử không công bằng với các thực tập sinh vì lý do “có bầu, bị thương, bị bệnh”

Lời kêu gọi đối với cơ quan tiếp nhận

✔︎ Bảo vệ nhân quyền của thực tập sinh kỹ năng
✔︎ Tuân thủ luật liên quan đến lao động
✔︎ Dừng các hành vi tuyển dụng lao động cư trú bất hợp pháp (người đã bỏ trốn v.v.)
✔︎ Từ chối các khoản thiết đãi quá mức từ phía công ty phái cử
✔︎ Cho thực tập sinh làm việc theo đúng kế hoạch thực tập

Lời kêu gọi đối với thực tập sinh kỹ năng

✔︎ Học tiếng Nhật để tự bảo vệ bản thân và phát triển sự nghiệp
✔︎ Trao đổi với đoàn thể quản lý (nghiệp đoàn) nếu thực sự muốn đổi nơi thực tập

Kỳ vọng của Chiến dịch

Để có thể sang Nhật Bản với một mức chi phi phù hợp và nhận được hỗ trợ tận tình cho việc thực tập kỹ năng, điều quan trọng là sự kết nối giữa cơ quan phái cử – đoàn thể quản lý (nghiệp đoàn) – cơ quan tiếp nhận. Nếu thực tập kỹ năng dưới những cơ quan phái cử và đoàn thể quản lý (nghiệp đoàn) xấu thì ngoài việc bạn phải trả một số tiền lớn (trong khi không cần trả nhiều như vậy) trước khi sang Nhật, bạn có thể sẽ không được hỗ trợ đầy đủ sau khi sang Nhật.

Tùy theo công ty phái cử mà số tiền có thể khác nhau đến vài nghìn đôla Mỹ?

Cách lựa chọn công ty phái cử

Lời kêu gọi trong chiến dịch này vô cùng quan trọng và cần thiết để loại bỏ các hành vi bất chính của đoàn thể quản lý (nghiệp đoàn) hay cơ quan tiếp nhận, cải thiện môi trường làm việc cho thực tập sinh kỹ năng. Nếu ý thức và hành động của đoàn thể quản lý (nghiệp đoàn), cơ quan tiếp nhận có sự thay đổi thì phía cơ quan phái cử cũng sẽ phải dừng các hành vi bất chính. Hơn nữa, ban lãnh đạo và cố vấn của NAGOMi cũng có sự góp mặt của các chính trị gia và cựu Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam. Việc triển khai chiến dịch xóa bỏ các hành vi không chính đáng cũng như đề xướng các chính sách này cũng có ý nghĩa đối với các đoàn thể như thế này.

Bài toán của Chiến dịch

Trong số các đoàn thể đang là hội viên của NAGOMi, có đoàn thể quản lý (nghiệp đoàn) đã được giới thiệu tên thật trong chuyên mục “Kinh nghiệm của tôi” trên KOKORO (Trung tâm kỹ năng Tây Nhật Bản) và cũng có cả đoàn thể quản lý (nghiệp đoàn) sẽ được giới thiệu trong thời gian tới đây (Viện nghiên cứu Toa). Một số thực tập sinh kỹ năng mà KOKORO đã phỏng vấn đã sang Nhật với mức chi phí phù hợp, nhận được sự giúp đỡ tận tình từ các đoàn thể quản lý (nghiệp đoàn) này trong suốt quá trình thực tập.

Tuy nhiên, tất cả các đoàn thể đang là hội viên của NAGOMi có thực hiện hỗ trợ đầy đủ như nhau không thì còn là vấn đề bỏ ngỏ, chưa rõ thông tin. Ngược lại, trong quá trình thu thập tư liệu, chúng tôi phát hiện ra một số vụ thực tập sinh bỏ trốn vì nguyên nhân là không nhận được hỗ trợ đầy đủ từ đoàn thể quản lý (nghiệp đoàn) là hội viên của NAGOMi. Trước hết, chúng ta cần nỗ lực để việc kêu gọi chiến dịch có hiệu quả trong các đoàn thể đang là thành viên của NAGOMi.