Người xin tư vấn là thực tập sinh kỹ năng người Campuchia. Khi anh ấy cho hôn thê (thực tập sinh của công ty khác) ngủ lại ký túc xá của mình, anh ấy bị huỷ hợp đồng lao động với lý do là “vi phạm luật của công ty”. Khi bị bắt về nước và bị hủy hợp đồng lao động một cách quá đáng thì nên đối phó như thế nào? MụcLao động 【Người xin tư vấn】 ・Thực tập sinh kỹ năng ・Nam giới người Campuchia, độ tuổi 20 ・Nơi thực tập: tỉnh Shizuoka Lấy việc “cho hôn thê ở cùng kí túc xá” làm lý do thông báo đuổi việc Thông báo đuổi việc vì cho hôn thê ở cùng Người xin tư vấn là thực tập sinh kỹ năng người Campuchia, làm việc tại nhà máy sản xuất đồ dùng gia đình ở tỉnh Shizuoka. Trong 3 ngày nghỉ liên tiếp (ngày 21~23/11/2020), một cô gái người Campuchia đang thực tập kỹ năng ở tỉnh Gifu đã đến gặp người xin tư vấn. Bố mẹ của người xin tư vấn và bố mẹ của cô gái đã gặp nhau ở Campuchia và hai người có hôn ước với nhau. Cô gái đã ở lại nhà của người xin tư vấn nhưng sáng ngày 23/11/2020, người xin tư vấn phải đi làm vào ngày nghỉ và để hôn thê ở lại phòng một mình, trong lúc anh đang làm việc ở nhà máy thì người quản lý trong công ty (người Nhật) dùng khóa dự phòng để vào phòng kiểm tra và đã phát hiện ra cô gái. Nghiệp đoàn quản lý (tiếp nhận) thực tập sinh đã nhận thông tin từ người quản lý rồi cử người đến công ty của anh ấy ngay trong chiều cùng ngày, anh ấy bị cho nghỉ làm giữa chừng. Nghiệp đoàn đưa anh ấy về kí túc xá để thu dọn hành lý, sau đó đưa đến khu nhà ở trong nghiệp đoàn. Vào ngày hôm đó, nghiệp đoàn đã thông báo với anh ấy rằng “công ty đã sa thải anh”. Lý do là vì anh đã vi phạm nội quy “trong trường hợp muốn cho người ngoài vào kí túc xá, cần trao đổi trước với công ty”. Liên đoàn lao động thương lượng với công ty để rút lại quyết định sa thải Từ ngày hôm đó, anh ấy không được giao việc nữa, bị bắt ở trong khu nhà ở của nghiệp đoàn. Nghiệp đoàn nói rằng đã mua vé máy bay ngày 2/12 để anh ấy về nước. Sau khi xin tư vấn từ một người Campuchia đã sống lâu ở Nhật, anh ấy được giới thiệu cho một liên đoàn lao động nên đã gọi điện và đến liên đoàn đó. Bốn ngày sau, ngày bị ép về nước đang tới gần. Nơi anh ấy đến là một chi nhánh của liên đoàn lao động bảo vệ người nước ngoài. Sau khi nghe xong câu chuyện, trưởng chi nhánh đã bảo vệ anh ấy bằng cách đưa anh ấy về khu nhà ở của liên đoàn trong ngày hôm đó và làm đơn thương lượng với công ty và nghiệp đoàn. Sang tháng sau, công ty và nghiệp đoàn đã đến liên đoàn để bàn bạc, vài ngày sau đó thì người đại diện của công ty (luật sư) cũng có đưa ra đề nghị rút lại quyết định sa thải. Về vấn đề này, liên đoàn đã đưa ra đề xuất làm cam kết để không tái diễn hành vi trên, sau đó cho anh ấy quay lại làm việc nhưng đề xuất này đã không được đồng thuận. Hiện tại, liên đoàn đang đàm phán để anh ấy nhận được lương sau ngày 23/11. Nếu khoản tiền lương được nhất trí giữa hai bên thì anh ấy có thể thôi việc ở công ty này, sau đó tiếp tục làm việc ở nơi khác do liên đoàn giới thiệu. Điểm quan trọng: Nội quy của kí túc xá Nội quy của nghiệp đoàn về việc ra vào, ngủ qua đêm ở ngoài Nghiệp đoàn này đã đặt ra nội quy về việc ra vào, ngủ qua đêm ở ngoài cho thực tập sinh kỹ năng. Trong đó có những nội dung như: “Khi ngủ lại ở kí túc xá của công ty khác thì trao đổi trước với công ty của mình”, “khi cho người ngoài vào kí túc xá của công ty cũng trao đổi trước với công ty”, v.v. Trước đó, người xin tư vấn đã từng bị phát hiện là cho hôn thê ở kí túc xá mà không báo trước với công ty nên đã bị nghiệp đoàn cảnh cáo. Lần này anh ấy cũng lại không trao đổi với công ty mà cho hôn thê ở lại nên anh ấy đã nhận được thông báo “vì vi phạm nội quy lần thứ 2 nên công ty đã sa thải anh” từ nghiệp đoàn. Công ty đặt ra các quy định cấm nhân viên làm, nhưng không phải nhân viên cứ vi phạm quy định đó là công ty có quyền sa thải nhân viên trong bất kì trường hợp nào. Luật về hợp đồng lao động có đưa ra các quy chế về việc sa thải nhân viên và có quy định không được phép sa thải “trừ trường hợp có lý do bắt buộc” đặc biệt là với những nhân viên đã kí hợp đồng lao động trong thời hạn nhất định. Thêm vào đó, về quy định ra vào, ngủ qua đêm ở ngoài, Luật thực tập kỹ năng có quy định “Những người có liên quan đến thực tập kỹ năng (người quản lý, tiếp nhận v.v.) không có quyền hạn chế và can thiệp vào đời sống và sự tự do cá nhân của thực tập sinh kỹ năng trong đó có việc ra vào kí túc xá và những việc khác”. Có thể hiểu rằng trong trường hợp này, việc người xin tư vấn hẹn hò với hôn thê và cho cô ấy ở lại phòng của mình vài ngày cũng là “việc tự do của cá nhân” nên công ty không có quyền hạn chế. ※Tuy nhiên, nếu công ty cho người ngoài tự ý ra vào kí túc xá mà không cần sự đồng ý của công ty thì công ty cũng có thể sẽ gặp rủi ro và phiền phức. Ví dụ, nếu phát hiện ra có người cư trú bất hợp pháp trong kí túc xá của thực tập sinh kỹ năng thì công ty trở thành nơi tiếp tay cho người cư trú bất hợp pháp và có thể bị truy cứu trách nhiệm. Điểm quan trọng: Ép buộc về nước là trái pháp luật Ép buộc về nước là trái pháp luật Đôi khi thực tập sinh kỹ năng bị buộc phải về nước theo hình thức cưỡng chế. Tuy nhiên, điều này là trái với pháp luật. Luật thực tập kỹ năng và các văn bản hướng dẫn thi hành luật có quy định như sau. Hành vi bắt thực tập sinh về nước trong khi người đó không có nguyện vọng về nước là trái với pháp luật. 〇 Trường hợp cho thực tập sinh về nước khi chưa kết thúc chương trình thực tập thì phải thực hiện đầy đủ những việc như giải thích cho thực tập sinh biết rằng họ không cần phải về nước khi họ không muốn; xác nhận nguyện vọng về nước của thực tập sinh bằng văn bản và phải gửi hồ sơ về Hiệp hội thực tập kỹ năng quốc tế OTIT. 〇 Nếu thực tập sinh có nguyện vọng tiếp tục thực tập kỹ năng thì công ty tiếp nhận và nghiệp đoàn có trách nhiệm phải đảm bảo cho thực tập sinh có nơi làm việc tiếp theo. Liên đoàn lao động Gifu – Chi nhánh người nước ngoài số 2 Người đã tư vấn trong trường hợp này là ông Kenkai – trưởng chi nhánh người nước ngoài số 2 của Liên đoàn lao động Gifu. Trụ sở của chi nhánh nằm ở thành phố Hashima tỉnh Gifu. Ông Kenkai đã cho người xin tư vấn sống trong khu nhà ở của một tổ chức phi chính phủ có hợp tác với liên đoàn, thương lượng với công ty và nghiệp đoàn. Sau đó, công ty đã đề nghị rút lại quyết định sa thải và xin lỗi bằng văn bản thông qua luật sư nhưng liên đoàn và người xin tư vấn thấy rằng nội dung đó vẫn chưa đủ thuyết phục nên đã tiếp tục thương lượng sau đó. Thêm nữa, liên đoàn cũng đã báo cáo sự việc này lên Hiệp hội thực tập sinh quốc tế (OTIT) nên OTIT đã bắt đầu điều tra sự việc này từ tháng 3/2021. Nếu rơi vào trường hợp bất khả kháng, thực tập sinh có thể chuyển đến nơi làm việc mới thông qua OTIT và các tổ chức hỗ trợ khác. Điểm quan trọng: Nhờ cậy OTIT và các tổ chức hỗ trợ Ảnh chụp văn phòng làm việc của Chi nhánh người nước ngoài số 2 Liên đoàn lao động Gifu và ông Kenkai – trưởng chi nhánh Nếu bạn không được nghiệp đoàn và các công ty tiếp nhận đối xử phù hợp, hãy liên lạc với Hiệp hội thực tập kỹ năng quốc tế (OTIT) để xin lời khuyên. Bạn có thể gửi nội dung xin tư vấn bằng tiếng Việt. Hiệp hội cũng có hỗ trợ qua số điện thoại (0120-250-168). Nếu bạn có thể đến trực tiếp văn phòng của Hiệp hội thì càng tốt. Trong trường hợp xấu nhất, khi bạn đã trao đổi với OTIT nhưng vẫn không giải quyết được vấn đề, bạn có thể xin tư vấn từ các tổ chức hỗ trợ phi chính phủ khác. Các tổ chức này sẽ hỗ trợ cho bạn khi bạn không thể tự xin tư vấn từ OTIT và Cục lao động. Trong trường hợp cần được hỗ trợ khẩn cấp, người đại diện của tổ chức “Hỗ trợ thực tập sinh người nước ngoài” sẽ gửi cho bạn ảnh chụp danh thiếp của họ thông qua SNS. Ngoài ra, bạn sẽ được khuyên rằng nếu bạn bị ép đến sân bay thì lúc đi qua khu vực kiểm tra hộ chiếu trước khi xuất cảnh, bạn hãy đưa ảnh chụp danh thiếp cho người kiểm tra xem và nói “sự thật là tôi không muốn về nước”. ・Liên đoàn lao động Gifu - Chi nhánh người nước ngoài số 2: Ông 甄凱 (Kenkai) trưởng chi nhánh 090・8496・9668 (tiếng Nhật) ・Tổ chức hỗ trợ thực tập sinh người nước ngoài (Facebook) ・Hội hỗ trợ Tomoiki Việt Nhật

Sau khi bắt đầu thực tập kỹ năng được vài tháng, người xin tư vấn bị giám đốc của công ty phái cử từ Việt Nam sang và nói rằng “Công ty không cần em nữa, hãy cùng tôi về nước đi”. Cô ấy đã liên lạc với tổ chức hỗ trợ người nước ngoài mà cô xin tư vấn từ trước. Nhờ sự giúp đỡ của tổ chức hỗ trợ, OTIT đã cứu cô và giúp cô chuyển việc. MụcLao động 【Người xin tư vấn】 ・Thực tập sinh kỹ năng ・Nữ giới người Việt, độ tuổi 30 ・Nơi lưu trú: tỉnh Nara → tỉnh Iwate Bị giám đốc công ty phái cử ép buộc về nước Làm thực tập sinh kỹ năng ở công ty đen Người xin tư vấn bắt đầu thực tập kỹ năng tại một nhà máy may nhỏ ở tỉnh Nara, mỗi ngày cô ấy làm thêm giờ từ 2~5 tiếng nhưng không được nhận một đồng lương thêm giờ nào. Giám đốc nói với cô ấy rằng: “Từ trước đến nay trong vòng 8 tiếng phải may được 200 sản phẩm. Khi nào chưa may xong 200 sản phẩm thì chưa được tính tiền làm thêm giờ”. Vì vậy lương về tay của cô ấy chỉ có 88,000 yên (khoảng 18,610,000 VND). ※100 yên＝21,148 VND (Thời điểm 17/3/2021) Cô ấy đã có kinh nghiệm làm 12 năm ở nhà máy may tại Việt Nam. Thế nhưng khi làm ở Nara thì cô ấy phụ trách may hoàn chỉnh sản phẩm, vì phải may riêng từng bộ phận như tay, vai, nách, cổ áo nên dù cố gắng mấy thì cũng phải mất 5 phút mới xong 1 cái áo. May 100 cái áo mất 500 phút. Dù có làm thêm 3 tiếng nữa thì mỗi ngày cũng chỉ làm được 150 cái là hết sức. Nguy cơ bị ép về nước Cô ấy làm việc tới tháng thứ 3 thì bị giám đốc nói rằng: “Nếu một ngày không may được 200 sản phẩm thì cô không cần đến công ty nữa”. Lúc đó thông dịch viên của nghiệp đoàn đã can thiệp giúp cô ấy nên cô ấy được tiếp tục làm việc. Thế nhưng sau đó 4 tháng, giám đốc của công ty phái cử từ Việt Nam sang và nói “Công ty nói là không cần em nữa. Ngày mai cùng tôi về nước đi” sau đó ép cô ấy về nước. Để canh chừng cô ấy, đêm hôm đó giám đốc đã ở lại kí túc xá của cô ấy. Được bảo vệ bởi Hiệp hội thực tập kỹ năng quốc tế Cô ấy đã liên lạc với một tổ chức “Hỗ trợ thực tập sinh người nước ngoài” thông qua SNS (dịch vụ mạng xã hội) từ 4 tháng trước. Vào tối hôm giám đốc của công ty phái cử đến, cô ấy đã gửi SNS (tin nhắn) cho người đại diện của tổ chức này với nội dung “tôi có thể sẽ bị dẫn về nước nên hãy giúp tôi!”. Ngay trong đêm đó, người đại diện ấy đã gửi báo cáo chi tiết bằng FAX đến Hiệp hội thực tập kỹ năng quốc tế (OTIT). Sáng hôm sau, người phụ trách của OTIT đã đến công ty và cô ấy đã được bảo vệ. Sau đó cô ấy không tiếp tục làm việc ở công ty đó nữa mà được chuyển sang thực tập tập kỹ năng ở công ty mới. Điểm quan trọng: Ép buộc về nước là trái pháp luật Quy trình ép buộc về nước Đôi khi thực tập sinh kỹ năng bị buộc phải về nước theo hình thức cưỡng chế. Tuy nhiên, điều này là trái với pháp luật. Thêm nữa, khi bắt thực tập sinh kỹ năng về nước, công ty phái cử và nghiệp đoàn thường làm như sau: ・Bắt thực tập sinh kỹ năng viết “Đơn xin về nước theo nguyện vọng của bản thân”. ・Nói và thuyết phục thực tập sinh “về nước chờ vài tháng sau đó sẽ giới thiệu cho nơi làm mới”. Giám đốc của công ty phái cử lần này cũng đã làm như vậy. Nhưng cô ấy đã nghĩ rằng không có gì bảo đảm cho việc cô sẽ được giới thiệu nơi làm việc mới nên cô ấy đã trả lời là “muốn ở lại Nhật chờ đến khi tìm được nơi làm việc tiếp theo”. Ép buộc về nước là trái pháp luật Luật thực tập kỹ năng và các văn bản hướng dẫn thi hành luật có quy định như sau. Hành vi bắt thực tập sinh về nước trong khi người đó không có nguyện vọng về nước là trái với pháp luật. 〇 Trường hợp cho thực tập sinh về nước khi chưa kết thúc chương trình thực tập thì phải thực hiện đầy đủ những việc như giải thích cho thực tập sinh biết rằng họ không cần phải về nước khi họ không muốn; xác nhận nguyện vọng về nước của thực tập sinh bằng văn bản và phải gửi hồ sơ về Hiệp hội thực tập kỹ năng quốc tế OTIT. 〇 Nếu thực tập sinh có nguyện vọng tiếp tục thực tập kỹ năng thì công ty tiếp nhận và nghiệp đoàn có trách nhiệm phải đảm bảo cho thực tập sinh có nơi làm việc tiếp theo. Điểm quan trọng: Nhờ cậy OTIT và các tổ chức hỗ trợ Ứng phó khi bị ép về nước Nếu bạn không được nghiệp đoàn và các công ty tiếp nhận đối xử phù hợp, hãy liên lạc với Hiệp hội thực tập kỹ năng quốc tế (OTIT) để xin lời khuyên. Bạn có thể gửi nội dung xin tư vấn bằng tiếng Việt. Hiệp hội cũng có hỗ trợ qua số điện thoại (0120-250-168). Nếu bạn có thể đến trực tiếp văn phòng của Hiệp hội thì càng tốt. Trong trường hợp xấu nhất, khi bạn đã trao đổi với OTIT nhưng vẫn không giải quyết được vấn đề, bạn có thể xin tư vấn từ các tổ chức hỗ trợ phi chính phủ khác. Các tổ chức này sẽ hỗ trợ cho bạn khi bạn không thể tự xin tư vấn từ OTIT và Cục lao động. Trong trường hợp cần được hỗ trợ khẩn cấp, người đại diện của tổ chức “Hỗ trợ thực tập sinh người nước ngoài” sẽ gửi cho bạn ảnh chụp danh thiếp của họ thông qua SNS. Ngoài ra, bạn sẽ được khuyên rằng nếu bạn bị ép đến sân bay thì lúc đi qua khu vực kiểm tra hộ chiếu trước khi xuất cảnh, bạn hãy đưa ảnh chụp danh thiếp cho người kiểm tra xem và nói “sự thật là tôi không muốn về nước”. Tổ chức hỗ trợ thực tập sinh người nước ngoài (Facebook) Hội hỗ trợ Tomoiki Việt Nhật Liên đoàn lao động Gifu - Chi nhánh người nước ngoài số 2: Ông 甄凱 (Kenkai) trưởng chi nhánh 090・8496・9668 (tiếng Nhật) Được OTIT bảo vệ → Chuyển sang thực tập ở công ty khác Cô ấy đã gửi tin khẩn SOS đến “Tổ chức hỗ trợ thực tập sinh người nước ngoài” nên sáng hôm sau, người phụ trách của OTIT đã đến công ty, bảo vệ được cô ấy và đưa cô ấy về khách sạn tránh để bị ép về nước. Khoảng 2 tháng sau, cô ấy đã được chuyển sang một công ty mới nhờ có sự giúp đỡ của OTIT và các tổ chức hỗ trợ khác. Công ty mới này trả đầy đủ tiền lương làm tăng ca và có các hỗ trợ khác dành cho thực tập sinh kỹ năng. Như sự việc trên đây, nếu gặp phải tình huống không tránh khỏi, bạn có thể chuyển đến nơi làm việc mới thông qua OTIT hoặc các tổ chức hỗ trợ khác.

Người xin tư vấn là thực tập sinh kỹ năng nhưng bị ép thôi việc, trong thời gian tự mình đi tìm việc mới thì đã mang thai và sinh con. Cô ấy đã nhận được sự giúp đỡ của toà thị chính, các tổ chức hỗ trợ nên đã sinh con mà không tốn nhiều chi phí và xin được việc mới. Bài viết này sẽ giới thiệu về các hỗ trợ mà cô ấy đã nhận khi sinh con và tư cách lưu trú (visa) cho tới khi xin được việc mới. MụcSinh nở, con cái, tư cách lưu trú 【Người xin tư vấn】 ・Cựu thực tập sinh kỹ năng ・Nữ giới người Việt, độ tuổi 20 ・Đang lưu trú tại vùng Kanto 【Tóm tắt】Về nước giữa chừng → Trở lại Nhật Bản → Sinh con và tìm lại được việc làm Về nước giữa chừng khi đang thực tập kỹ năng Người xin tư vấn bắt đầu thực tập ngành hộ lý tại tỉnh Kagoshima, nhưng do việc kinh doanh của cơ sở thực tập đó không thuận lợi nên chỉ một tháng rưỡi sau đó, cô đã bị thuyên chuyển sang một cơ sở khác ở tỉnh Miyazaki. Tuy nhiên, chỉ sau hơn một tháng, một hôm, nhân viên của đoàn thể quản lý đột ngột đến ký túc xá. Người xin tư vấn bị đưa ra sân bay và bắt lên máy bay về Việt Nam. Vì đã vay khoảng 100 vạn yên để sang Nhật nên khi mới chỉ làm việc được 3 tháng đã phải về nước, người xin tư vấn lâm vào tình cảnh khó khăn. 4 ngày sau, cô đã tự bỏ tiền để quay trở lại Nhật Bản và tá túc nhờ nhà bạn bè người Việt ở nhiều nơi trong vùng Kanto. Trong hoàn cảnh đó, một lần, khi tham gia buổi liên hoan của nhóm người cư trú bất hợp pháp, cô quen biết với một người nam giới rồi quan hệ với người này và có bầu. Vì hai người cũng không có tình cảm với nhau, và người kia cũng không có điều kiện về kinh tế nên cô đã không cho anh ta biết việc mình mang bầu. Với dự định một mình sinh con, cô đã đến bệnh viện thăm khám và tiếp tục tìm việc. Tuy nhiên, cô không tìm được việc làm và lâm vào cảnh túng quẫn. Quay lại Nhật Bản, mang bầu, sinh con, tìm lại được việc làm Trong tình cảnh như vậy, người xin tư vấn đã tình cờ biết đến Hội hỗ trợ Tomoiki Việt Nhật. Nhờ sự giúp đỡ của hội, tháng 12/2020 cô đã tham gia phỏng vấn xin việc của một công ty chế biến thực phẩm và trúng tuyển. Cô ký hợp đồng lao động với công ty này và lấy được tư cách lưu trú mới rồi ngay sau đó đã sinh con. Dự kiến từ tháng 4/2021, cô sẽ đi làm, còn hiện tại cô đang tìm kiếm cơ sở trông giữ trẻ (ví dụ như nhà trẻ). Điểm quan trọng: Việc đoàn thể quản lý ép buộc về nước là phạm pháp Bị buộc phải về nước ngoài ý muốn Việc người xin tư vấn bị ép về nước là theo ý muốn của nơi cô làm việc. Ngày 12/12/2019, đoàn thể quản lý yêu cầu gặp mặt để trao đổi nhưng do đang mệt nên người xin tư vấn đã từ chối. 4 ngày sau, nhân viên của đoàn thể quản lý cùng người phiên dịch đến kí túc xá và thông báo rằng “Bây giờ sẽ ra sân bay nên cần phải thu dọn hành lý”. Ngoài ra, họ còn nói với cô rằng “vì không còn là nhân viên nên cô không được phép sống tại căn hộ này nữa”. Cô kể rằng sau đó, họ đưa cô ra sân bay bằng ô tô và yêu cầu cô ký tên vào đơn đồng ý về nước bằng tiếng Việt. Ép buộc về nước là phạm pháp Theo luật thực tập kỹ năng và các văn bản hướng dẫn thực hiện thì việc về nước và sa thải thực tập sinh được quy định như sau: Việc ép buộc thực tập sinh về nước ngoài ý muốn là phạm pháp. 〇 Trường hợp cho thực tập sinh về nước khi chưa kết thúc chương trình thực tập kỹ năng thì phải thực hiện đầy đủ những việc như giải thích cho thực tập sinh biết rằng họ không bị bắt buộc phải về nước ngoài ý muốn, có giấy tờ xác nhận ý muốn về nước của thực tập sinh và phải gửi cho Hiệp hội thực tập kỹ năng quốc tế (OTIT). 〇 Nếu thực tập sinh có nguyện vọng tiếp tục thực tập kỹ năng thì công ty tiếp nhận và đoàn thể quản lý có trách nhiệm phải đảm bảo nơi thực tập khác cho thực tập sinh đó. Ứng phó khi bị ép buộc về nước Hội hỗ trợ Tomoiki Việt Nhật Nếu đoàn thể quản lý và công ty tiếp nhận không thực hiện đúng như trình bày ở mục trên thì các bạn hãy liên lạc với Hiệp hội thực tập kỹ năng quốc tế (OTIT). Có thể gửi nội dung trao đổi bằng tiếng Việt. Có cả số điện thoại để liên lạc (0120-250-168). Bạn cũng có thể trực tiếp đến trụ sở của hiệp hội. Nếu sau khi trao đổi với OTIT mà vẫn không giải quyết được vấn đề thì các bạn có thể liên lạc với các đơn vị tư vấn tư nhân sau đây. Trong trường hợp cần được hỗ trợ khẩn cấp, người đại diện của tổ chức “Hỗ trợ thực tập sinh nước ngoài” có thể gửi ảnh chụp danh thiếp qua mạng xã hội. Ngoài ra, tổ chức này còn khuyên rằng khi thấy có khả năng bị ép buộc về nước, khi được kiểm tra hộ chiếu để xuất cảnh tại sân bay ở Nhật Bản, hãy nói rằng “Tôi bị ép buộc về nước. Thực ra, tôi không muốn về.” (Khi đó, các bạn có thể cho người kiểm tra hộ chiếu xem ảnh chụp danh thiếp của người đại diện tổ chức nói trên). “Hỗ trợ thực tập sinh nước ngoài” (Facebook) Hội hỗ trợ Tomoiki Việt Nhật Điểm quan trọng: Tư cách lưu trú sau khi quay lại Nhật Bản Chuyển tư cách lưu trú từ thực tập kỹ năng sang lưu trú ngắn hạn Người xin tư vấn đã tự quay lại Nhật Bản và tá túc nhờ tại nhà của những người lưu trú bất hợp pháp, tuy nhiên, tư cách lưu trú thực tập kỹ năng của cô lại sắp hết hạn. Sau khi người xin tư vấn đến đơn vị phụ trách thuộc văn phòng chính quyền thành phố để xin sổ tay mẹ và con, người phụ trách của văn phòng đã nhiều lần cùng người phiên dịch đến căn hộ cô đang sống để trao đổi. Người phụ trách này đã trao đổi với cơ quan quản lý xuất nhập cảnh và nhờ đó, người xin tư vấn chuyển đổi được sang tư cách lưu trú ngắn hạn (30 ngày) và mỗi tháng lại đi gia hạn một lần. Sau khi tìm được nơi làm việc mới, chuyển đổi sang tư cách lưu trú hoạt động đặc định Người xin tư vấn nộp hợp đồng lao động ký với công ty mà cô trúng tuyển lên cơ quan quản lý xuất nhập cảnh và chuyển được sang tư cách lưu trú hoạt động đặc định (loại dùng để duy trì công việc) với điều kiện sẽ chuyển sang tư cách lưu trú kỹ năng đặc định. Thời hạn lưu trú của visa này là 12 tháng, trong thời gian đó, nếu cô thi đỗ kỳ thi năng lực tiếng Nhật JLPT N4 và kỳ thi kỹ năng thì có khả năng sẽ chuyển sang được tư cách lưu trú Kỹ năng đặc định số 1. Người có tư cách lưu trú Kỹ năng đặc định số 1 có thể làm việc tối đa 5 năm. Điểm quan trọng: Chi phí sinh nở và nuôi con Người xin tư vấn và con. Bên phải là bà Yoshimizu chủ tịch Hội hỗ trợ Tomoiki Việt Nhật〈Năm 2021〉 Chi phí sinh con Nhờ sự thu xếp của người phụ trách bên chính quyền thành phố, người xin tư vấn được hưởng chế độ hỗ trợ sinh sản theo luật phúc lợi trẻ em nên chỉ phải trả chi phí sinh con là 5 vạn yên. Tiền hỗ trợ sinh con nhận một lần Ở Nhật Bản có chế độ cho phép người sinh con được nhận khoản tiền 42 vạn yên gọi là “tiền hỗ trợ sinh con nhận một lần”. Trong trường hợp người xin tư vấn này, phải thoả mãn các điều kiện sau đây: ・Để nhận được tiền hỗ trợ sinh con nhận một lần, cần phải tham gia bảo hiểm y tế quốc dân ・Để tham gia bảo hiểm y tế quốc dân, cần đăng ký lưu trú với chính quyền thành phố ・Để đăng ký lưu trú, cần phải có tư cách lưu trú với thời hạn dài hơn 3 tháng Tuy nhiên, việc chuyển tư cách lưu trú từ loại ngắn hạn (30 ngày) sang tư cách lưu trú hoạt động đặc định (12 tháng) được thực hiện sau khi người xin tư vấn đã sinh con nên cô không được nhận khoản tiền hỗ trợ sinh con nhận một lần nói trên. Nuôi con Người xin tư vấn dự định gửi con về cho mẹ mình ở Việt Nam trông nom giúp. Tuy nhiên, cho đến khi đó, cô mong muốn gửi được con ở nhà trẻ và đi làm.

Người xin tư vấn bắt đầu làm việc trong một nhà hàng ở Nhật với tư cách Kỹ năng đặc định nhưng mới làm được 10 ngày thì công ty yêu cầu anh ấy nghỉ việc. Thông qua sự giúp đỡ của luật sư, anh ấy đã yêu cầu công ty “xác nhân tư cách nhân viên chính thức”, “thanh toán phần lương chưa trả”. Công ty đã nói rằng “người xin tư vấn tự nghỉ” nhưng sau khi luật sư phản biện, toà đã chấp nhận lời phản biện đó. MụcLao động・Tư cách lưu trú 【Người xin tư vấn】 ・Tư cách lưu trú: Kỹ năng đặc định ・Nam giới, trong độ tuổi 20 ・Sống tại tỉnh Yamanashi Tóm tắt nội dung tư vấn và giải đáp Đột nhiên bị thông báo cho thôi việc Người xin tư vấn mới bắt đầu làm việc tại nhà hàng ăn uống ở tỉnh Yamanashi với tư cách lưu trú Kỹ năng đặc định. Khi vừa kết thúc quá trình thử việc và chính thức làm việc được 10 ngày thì người này bị công ty yêu cầu thôi việc và không được giải thích gì về lý do. Trao đổi với luật sư Qua giới thiệu của người quen, người này đã đến xin tư vấn của luật sư. Thông qua luật sư, người này yêu cầu phía công ty “xác nhận tư cách nhân viên chính thức" và “thanh toán phần lương chưa trả". Phía công ty phản bác rằng chính người xin tư vấn nộp đơn xin thôi việc, dẫn đến không giải quyết được qua đàm phán và người tư vấn đã nộp đơn lên toà án địa phương đề nghị “giải quyết tranh chấp lao động". Giành được thắng lợi trong giải quyết tranh chấp lao động và phân xử Trong quá trình giải quyết tranh chấp lao động, toà án đã chấp nhận yêu cầu của người xin tư vấn và ra lệnh cho phía công ty phải thừa nhận tư cách nhân viên chính thức của anh cũng như thanh toán tiền lương 74 vạn yên (tiền lương tính từ ngày bắt đầu làm việc cho đến ngày đưa ra kết luận giải quyết tranh chấp lao động).Cửa hàng ăn uống nọ đã nộp đơn kháng nghị và làm thủ tục tố tụng để phân xử nhưng sau đó đã tuân theo khuyến cáo của toà và chấp nhận hoà giải. “Hoà giải" ở đây có hiệu lực giống như kết quả giải quyết tranh chấp, tức là bên cửa hàng chấp nhận trả số tiền lương chưa thanh toán. Đơn vị đã tư vấn cho người lao động Người xin tư vấn đã mất rất nhiều công sức mới gặp được luật sư hiểu rõ luật pháp về tuyển dụng nhân sự nước ngoài và các vấn đề về lao động. ◎ Bên tư vấn: Luật sư Sugita Shohei (Văn phòng luật Global HR Strategy) ĐIỂM QUAN TRỌNG: Có sự đồng thuận khi thôi việc hay không Cửa hàng ăn uống nọ khẳng định rằng “người lao động đã tự xin thôi việc". Để phản bác lập luận này, luật sư đại diện cho người nhận tư vấn đã biện luận theo cách dưới đây trong quá trình giải quyết tranh chấp lao động và được hội đồng giải quyết tranh chấp chấp thuận. 【Nội dung lập luận】 ・Kỹ năng đặc định là tư cách lưu trú có điều kiện phải ký hợp đồng lao động trước với nơi làm việc. Để chuyển việc, phải ký hợp đồng với nơi làm việc mới và làm thủ tục thay đổi tư cách lưu trú nên không phải dễ mà thay đổi công việc. ・Một công ty khi sử dụng lao động kỹ năng đặc định người nước ngoài thì ngoài việc phải hỗ trợ về đời sống cho người lao động đó, còn phải tuân thủ các luật liên quan về lao động nên không dễ gì tìm được những công ty như vậy. ・Với tình hình như vậy, khi còn chưa tìm ra nơi khác để chuyển việc thì chắc chắn chẳng có lý do gì người lao động vừa bắt đầu đi làm lại tự ý xin thôi việc. ĐIỂM QUAN TRỌNG: Có lý do để cho thôi việc hay không Người có tư cách lưu trú Kỹ năng đặc định số 1 được phép làm việc ở Nhật Bản tối đa 5 năm. Người xin tư vấn đầu tiên ký hợp đồng lao động thời hạn 1 năm với công ty sử dụng lao động, sau khi lấy được tư cách lưu trú thời hạn 1 năm thì mới bắt đầu làm việc. Một năm sau đó, người lao động sẽ gia hạn hợp đồng lao động với bên tuyển dụng và dự định dựa trên hợp đồng lao động đã gia hạn để xin gia hạn tư cách lưu trú với cơ quan quản lý xuất nhập cảnh. Trường hợp này, hợp đồng lao động có thời hạn 1 năm, nhưng Khoản 1, Điều 17 Luật hợp đồng lao động quy định rằng với hợp đồng lao động có thời hạn như thế này, nếu không có “lý do bất đắc dĩ" thì không thể cho thôi việc khi chưa hết thời hạn hợp đồng. Trong quá trình giải quyết tranh chấp lao động, đại diện của người xin tư vấn tuyên bố rằng người này “chưa được giải thích về lý do cho thôi việc, không có lý do bất đắc dĩ" và đã được chấp nhận. ĐIỂM QUAN TRỌNG: Cuộc sống trong thời gian tiếp theo Hai bên đã thống nhất hoà giải tại toà án và người xin tư vấn có quyền trở lại nơi làm việc. Tuy nhiên, dù có quay lại đó, khi hợp đồng lao động 1 năm hết thời hạn thì khả năng người đó không được gia hạn hợp đồng là rất cao. Do đó, sau khi thực hiện hoà giải và nhận số tiền lương chưa được thanh toán, người này đã thôi việc. Từ trước tới nay, người có tư cách lưu trú kỹ năng đặc định không được làm baito, nhưng với chính sách đặc biệt do dịch COVID-19, người nước ngoài có tư cách lưu trú kỹ năng đặc định bị mất việc làm hiện nay có thể được làm baito nên người xin tư vấn đã lựa chọn vừa làm công việc baito, vừa tìm công việc mới với tư cách lưu trú kỹ năng đặc định. ĐIỂM QUAN TRỌNG: Giải quyết tranh chấp lao động là gì? Ảnh minh họa trên trang web của toà án tối cao. Ở phần cuối này, chúng tôi xin giới thiệu về thủ tục “Giải quyết tranh chấp lao động" mà người xin tư vấn đã thực hiện. ・Giải quyết tranh chấp lao động là biện pháp giải quyết nhanh chóng các vướng mắc liên quan đến lao động như cho thôi việc hay không trả tiền lương. Điểm khác biệt với thủ tục tố tụng thông thường là hình thức giải quyết này được thực hiện không công khai. ・Giải quyết tranh chấp lao động do uỷ ban giải quyết tranh chấp bao gồm một chủ toạ giải quyết tranh chấp lao động (thẩm phán) và 2 uỷ viên giải quyết tranh chấp lao động (chuyên gia tư nhân) tiến hành. ・Về nguyên tắc, trong vòng 3 lần điều tra phân xử là kết thúc giải quyết tranh chấp. Khoảng 70% số vụ việc được giải quyết xong trong vòng 3 tháng kể từ ngày nộp đơn đề nghị. ・Dựa trên trao đổi với các bên, uỷ ban giải quyết tranh chấp lao động sẽ đưa ra đề xuất về biện pháp giải quyết (hoà giải), còn nếu không thống nhất được các nội dung trao đổi thì uỷ ban sẽ dựa trên lập luận và yêu cầu của hai bên để đưa ra phán quyết giải quyết tranh chấp lao động. Nếu không hài lòng với kết quả giải quyết tranh chấp lao động thì có thể nộp đơn kháng nghị. Trường hợp này, giải quyết tranh chấp lao động sẽ mất hiệu lực và chuyển sang thủ tục tố tụng.

Người xin tư vấn đã là nhân viên chính thức trong một công ty của Nhật và thời gian lưu trú của anh ấy sắp hết hạn. Thế nhưng công ty không chuẩn bị cho anh ấy các hồ sơ cần thiết để gia hạn thời gian lưu trú. Để tiếp tục ở lại Nhật, anh ấy có một số lựa chọn như tìm việc mới, khiếu nại với công ty rằng “Việc sa thải là điều không thể”. Mục Lao động・Tư cách lưu trú 【Người xin tư vấn】 ・Nhân viên chính thức trong công ty ・Tư cách lưu trú “Kỹ thuật – Tri thức nhân văn – Nghiệp vụ quốc tế” ・Nam giới ・Sống tại khu vực thủ đô Tokyo Nội dung xin tư vấn và trợ giúp Khi xin gia hạn tư cách lưu trú “Kỹ thuật – Tri thức nhân văn – Nghiệp vụ quốc tế”, cần phải nộp cho Cơ quan Quản lý Xuất nhập cảnh và Lưu trú các tài liệu cần thiết như Giấy chứng nhận nộp thuế hay Hợp đồng lao động (tài liệu có ghi thời hạn lao động). Tuy nhiên, trong trường hợp này, dù người lao động đã nhiều lần đề nghị nhưng công ty vẫn không chuẩn bị cho các tài liệu đó. Nếu không nộp được các tài liệu cần thiết thì sẽ không thể gia hạn được tư cách lưu trú. Người xin tư vấn đã đến FRESC (Trung tâm hỗ trợ lưu trú dành cho người nước ngoài). Tại FRESC, người này đã được Houterasu (luật sư) tư vấn, giải thích về các lựa chọn như không tiếp tục làm việc tại công ty hiện tại nữa và bắt đầu tìm công việc khác, hoặc đấu tranh với công ty hiện tại để không bị sa thải cũng như các thủ tục pháp lý cần thiết. Ngoài ra, người này còn được tư vấn về các loại tư cách lưu trú có thể chuyển đổi trong trường hợp tư cách lưu trú hiện tại hết thời hạn và được giới thiệu đến cơ quan tư vấn pháp luật tại địa phương. FRESC (Tokyo) Điểm quan trọng: Sa thải bằng cách để thời hạn tư cách lưu trú chấm dứt Dựa trên thông tin có được thông qua việc phỏng vấn các chuyên gia do ban biên tập KOKORO thực hiện, chúng tôi xin được giới thiệu thông tin tham khảo từ các trường hợp tương tự. Nếu như bên sử dụng lao động đột ngột đưa ra quyết định sa thải mà không có thời gian thông báo trước thì sẽ vi phạm luật lao động, và nếu người lao động nộp đơn thì sở lao động có thể tiến hành điều tra và đưa ra các văn bản chỉ đạo. Tuy nhiên, trường hợp ở đây sẽ không áp dụng được ngay các luật này. Mặc dầu vậy, theo luật lao động, nếu không có lý do chính đáng thì công ty không thể sa thải nhân viên, kể cả nhân viên người nước ngoài. Trường hợp công ty sa thải nhân viên người nước ngoài mà không có lý do chính đáng thì có thể bị khởi kiện và có thể gặp bất lợi khi đăng ký xin các khoản trợ cấp như trợ cấp điều chỉnh về tuyển dụng v.v... Vì vậy, cũng có trường hợp công ty không đưa ra quyết định sa thải, mà sẽ để cho tư cách lưu trú của người lao động hết hạn để ngừng hợp đồng lao động. Nếu như công ty có ý đồ như vậy và trì hoãn không hợp tác trong việc xin gia hạn tư cách lưu trú thì vẫn có cơ hội để đấu tranh về mặt pháp lý. Điểm quan trọng: Xu thế sử dụng lao động trong đại dịch COVID-19 Do ảnh hưởng của dịch COVID-19, các công ty có kết quả kinh doanh xấu đi nên để cắt giảm chi phí nhân sự, một số công ty có xu hướng sa thải lao động người nước ngoài hoặc lao động không chính thức. Số trường hợp lao động người nước ngoài, đặc biệt là trong ngành khách sạn, du lịch, trường tiếng v.v... bị mất việc đang tăng mạnh.

Người xin tư vấn đã kết hôn với chồng người Nhật và sống ở Nhật với tư cách “Vợ/chồng của người Nhật”. Cô ấy sắp sinh em bé nhưng một ngày nọ, chồng cô bỏ nhà ra đi và không quay trở về. Để tiếp tục sống ở Nhật với đứa con sắp sinh, cô ấy cần lấy tư cách lưu trú nào? Mục Kết hôn・Ly hôn・Con cái 【Người xin tư vấn】 ・Cựu thực tập sinh kỹ năng ・Nữ giới ・Sống ở khu vực thủ đô Tokyo Đến xin tư vấn tại cơ sở hỗ trợ Người xin tư vấn đã cùng người trợ giúp người Nhật đi đến FRESC (Trung tâm hỗ trợ lưu trú dành cho người nước ngoài). Tại FRESC, người đặt câu hỏi đã được Cục Quản lý Xuất nhập cảnh và Lưu trú Tokyo, Houterasu (luật sư) tư vấn, giải thích về các loại tư cách lưu trú có khả năng xin được và cách xin kinh phí nuôi con. FRESC (Tokyo) Điểm quan trọng: Tư cách lưu trú Dựa trên thông tin có được thông qua việc phỏng vấn các chuyên gia do ban biên tập KOKORO thực hiện, chúng tôi xin được giới thiệu các thông tin tham khảo từ các trường hợp tương tự. Thông thường, khi kết hôn với người Nhật thì có thể chuyển được sang tư cách lưu trú “Người kết hôn với người Nhật hoặc tương tự”. Tuy nhiên, nếu Cơ quan Quản lý Xuất nhập cảnh đánh giá là “không phải kết hôn thật” thì sẽ không được chuyển sang tư cách lưu trú này. Trường hợp mất liên lạc với người chồng/vợ của mình thì buộc phải xem xét đến các loại tư cách lưu trú khác. Dưới đây là các loại tư cách lưu trú có thể xem xét để xin chuyển đổi. Người định trú Trường hợp phụ nữ người nước ngoài sinh con với người Nhật, đứa trẻ đó có thể lấy quốc tịch Nhật Bản, còn mẹ đứa trẻ không cần thay đổi quốc tịch thì cũng có thể xin chuyển sang tư cách lưu trú “Người kết hôn với người Nhật hoặc tương tự”. Ngoài ra, nếu có lý do chính đáng thì người mẹ cũng có thể chuyển sang tư cách lưu trú “Người định trú”. Tuy nhiên, trường hợp chưa kết hôn thì về nguyên tắc, để chuyển đổi các loại tư cách lưu trú như trên, đứa trẻ đó cần được người cha (người Nhật) thừa nhận là con mình. Tư cách lưu trú để có thể làm việc Nếu tìm được công việc ở Nhật Bản thì có thể xin tư cách lưu trú liên quan đến công việc đó. Hoạt động đặc định Trong trường hợp phải thực hiện các thủ tục toà án liên quan đến việc thừa nhận con hoặc ly hôn v.v... thì có thể ở lại Nhật Bản theo tư cách lưu trú “Hoạt động đặc định” phục vụ cho việc phân xử. Tuy nhiên, khi việc phân xử tại toà kết thúc thì sẽ không thể xin gia hạn được tư cách lưu trú này. Trên đây là một số lựa chọn khác nhau để xin tư cách lưu trú, còn việc chấp nhận tư cách lưu trú đó hay không sẽ do Cơ quan Quản lý Xuất nhập cảnh và Lưu trú quyết định. Điểm quan trọng: Về cuộc sống trước mắt Cũng có các trường hợp người định trú hoặc người kết hôn với người Nhật có thể nhận được trợ cấp sinh hoạt tại Nhật Bản. (Nơi đăng ký xin trợ cấp là văn phòng phúc lợi xã hội của tỉnh hoặc trụ sở chính quyền thành phố v.v...) Ngoài ra, cũng có trường hợp trẻ em chưa tròn 18 tuổi và mẹ đơn thân có thể vào sống tạm thời trong “Cơ sở hỗ trợ cuộc sống mẹ và con (ký túc xá mẹ và con)”. Sau khi được nhận vào đây, các cơ sở này sẽ tư vấn, hỗ trợ để mẹ và con được ổn định cả về vật chất và tinh thần, đồng thời giúp đỡ để họ có thể sống độc lập.