Người nước ngoài không cần phải nghỉ việc – về nước khi có thai! –...
13/12/2023
Theo một khảo sát của Cục quản lý xuất nhập cảnh, dưới 40% thực tập sinh kỹ năng biết rằng: “thực tập sinh có thể tiếp tục quá trình thực tập sau khi nghỉ thai sản”, “khi có thai, thực tập sinh có thể về nước sinh con sau đó quay lại Nhật để tiếp tục thực tập ”, “sau khi sinh con, thực tập sinh sẽ nhận được tiền thai sản từ bảo hiểm y tế”. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giới thiệu các chế độ hỗ trợ cho người lao động nước ngoài, bao gồm cả thực tập sinh kỹ năng và người có kỹ năng đặc định khi họ mang thai và sinh con, và những việc cần làm nếu sắp bị sa thải vì lý do mang thai.
〈Nội dung〉
1. Không thể cưỡng chế người lao động nghỉ việc hoặc về nước vì lý do mang thai
2. Cổng thông tin tư vấn cho người nước ngoài về việc mang thai và sinh con
3. Những hỗ trợ từ Chính phủ Nhật Bản dành cho người đang mang thai
4. Nghỉ sinh con và chăm con
5. Các khoản phụ cấp và trợ cấp liên quan đến việc sinh con và chăm con
6. Quá trình thực tập kỹ năng có thể tạm dừng và tiếp tục sau khi sinh con
7. Tổng kết
1. Không thể cưỡng chế người lao động nghỉ việc hoặc về nước vì lý do mang thai
Việc sa thải người lao động vì lý do mang thai hoặc sinh con là bất hợp pháp
Nhật Bản có “Luật cơ hội việc làm bình đẳng nam nữ”, nghiêm cấm đối xử bất công với nhân viên (chẳng hạn như sa thải v.v.) vì lý do mang thai hoặc sinh con. Thực tập sinh kỹ năng, người có kỹ năng đặc định và tất cả người lao động nước ngoài cũng được luật này bảo vệ.
Vì lý do này, việc một công ty yêu cầu lao động nước ngoài nghỉ việc hoặc về nước vì người ấy đang mang thai là bất hợp pháp. Hợp đồng lao động có nội dung như vậy cũng là bất hợp pháp. Ví dụ, ngay cả khi thực tập sinh có ký hợp đồng hoặc hứa hẹn với công ty phái cử trước khi đến Nhật rằng “sẽ bị sa thải nếu có thai” thì hợp đồng đó không có hiệu lực ở Nhật.
Khi thực tập sinh mang thai, sinh con
Ngay cả khi thực tập sinh mang thai hoặc sinh con, họ vẫn có thể xin nghỉ rồi tiếp tục quá trình thực tập.
・ Không cần nghỉ việc khi mang thai. Luật pháp Nhật Bản nghiêm cấm đối xử bất công với người lao động vì lý do mang thai - sinh con.
・ Không cần về nước vì lý do mang thai. Dù thực tập sinh đã hứa với công ty phái cử thì cũng không cần phải thực hiện lời hứa đó.
・ Thực tập sinh có thể tiếp tục làm việc khi đang mang thai. Trước và sau khi sinh con, thực tập sinh có thể nghỉ phép theo quy định của pháp luật.
・ Trong quá trình nghỉ trước và sau khi sinh con, thực tập sinh có thể tạm dừng quá trình thực tập, tiếp tục thực tập sau khi nghỉ. Thời gian trong khi nghỉ không tính vào tổng thời gian thực tập.
・ Khi mang thai, thực tập sinh hãy báo cáo việc này với nghiệp đoàn và công ty, xin ý kiến về chương trình thực tập trong tương lai. Nếu nghiệp đoàn, công ty không có cách đối xử phù hợp, hãy xin ý kiến của Hiệp hội thực tập kỹ năng quốc tế (OTIT).
Công việc của thực tập sinh trước và sau khi sinh con
Nếu thực tập sinh mang thai, công ty phải đối xử như sau.
・ Công ty không được cho thực tập sinh đang mang thai hoặc mới sinh con mang vác vật nặng hoặc làm việc ở khu vực thải ra khí độc hại.
・ Nếu thực tập sinh đang mang thai hoặc mới sinh con muốn làm tăng ca, làm việc vào ngày nghỉ, làm ca đêm thì công ty không thể cho phép thực tập sinh làm những việc đó.
・ Công ty phải cho phép thực tập sinh đang mang thai hoặc mới sinh con có thời gian đi khám ở bệnh viện v.v.
※ Nếu công ty, nghiệp đoàn vi phạm nghiêm trọng các quy định này, công ty đó sẽ không thể tuyển dụng thực tập sinh trong 5 năm và nghiệp đoàn sẽ không thể thực hiện các công việc liên quan đến đào tạo thực tập kỹ năng trong 5 năm.
2. Cổng thông tin tư vấn cho người nước ngoài về việc mang thai và sinh con
Nếu bạn có thai ngoài ý muốn và lo lắng về việc liệu bạn có thể tiếp tục làm việc hoặc ở lại Nhật hay không, hãy liên lạc với các cơ quan chính phủ, tổ chức hỗ trợ tư nhân v.v để nhận được hỗ trợ.
・ Bạn có thể tham khảo ý kiến của Hiệp hội giao lưu quốc tế tại các địa phương về các thủ tục và các hỗ trợ khác nhau liên quan đến việc mang thai, sinh con và chăm con.
[iconpress id="local_1803" title="external link" style="color:#525252; font-size:22px;" ] Cổng thông tin tư vấn tại các tỉnh thành của Nhật Bản
・ Nếu nghiệp đoàn không hỗ trợ bạn trong các vấn đề như tạm dừng thực tập kỹ năng, tiếp tục quay lại thực tập sau khi nghỉ, về nước để sinh con và quay lại Nhật sau khi sinh v.v., bạn hãy xin tư vấn từ Hiệp hội thực tập kỹ năng quốc tế (OTIT).
・ Khi tạm dừng thực tập kỹ năng, bạn sẽ thay đổi kế hoạch thực tập, làm mới tư cách lưu trú (đổi thẻ lưu trú). Thông thường, nghiệp đoàn sẽ làm các thủ tục này. Nếu nghiệp đoàn của bạn không hỗ trợ bạn, hãy xin tư vấn từ OTIT.
[iconpress id="local_1803" title="external link" style="color:#525252; font-size:22px;" ] Cổng tư vấn bằng tiếng mẹ đẻ của OTIT
・ Nếu bạn không thể tự mình giải quyết vấn đề bằng cách tham khảo ý kiến của Cục kiểm tra tiêu chuẩn lao động hoặc OTIT, hãy tham khảo ý kiến của các tổ chức hỗ trợ tư nhân đã có nhiều thành tích trong việc tư vấn cho người lao động. Hãy tham khảo bài viết dưới đây.
[iconpress id="local_1803" title="external link" style="color:#525252; font-size:22px;" ] Các tổ chức tư vấn dành cho người Việt|KOKORO
3. Những hỗ trợ từ Chính phủ Nhật Bản dành cho người đang mang thai
Sổ tay theo dõi sức khoẻ bà mẹ và trẻ em
Người Nhật và người nước ngoài đang sinh sống ở Nhật khi mang thai sẽ nhận được những hỗ trợ sau từ Chính phủ Nhật Bản.
Sổ tay theo dõi sức khoẻ bà mẹ và trẻ em
Khi bạn biết mình có thai, hãy lấy sổ tay theo dõi sức khỏe bà mẹ và trẻ em (Boshi Techo) tại cơ quan hành chính của nơi bạn sống. Khi nhận được sổ tay theo dõi sức khỏe bà mẹ và trẻ em, bạn sẽ nhận được các thông tin về các hỗ trợ và nhận được liên lạc từ cơ quan hành chính trong quá trình mang thai.
Khám sức khỏe thai phụ
Nếu bạn có thai, hãy thường xuyên đi “khám sức khỏe thai phụ” tại bệnh viện hoặc phòng khám. Bạn không thể sử dụng bảo hiểm y tế để khám thai. Tuy nhiên, nếu bạn sử dụng “Phiếu khám sức khỏe” mà bạn nhận được cùng với sổ tay theo dõi sức khỏe bà mẹ và trẻ em, bạn có thể được hỗ trợ một phần chi phí khám thai.
4. Nghỉ sinh con và chăm con
Chúng tôi sẽ giới thiệu chế độ nghỉ sinh con dành những người đang làm việc tại Nhật Bản, bao gồm cả người lao động nước ngoài. Thực tập sinh kỹ năng cũng có thể tiếp tục thực tập sau thời gian nghỉ.
Nghỉ trước và sau sinh (Nghỉ thai sản)
・ Nhật Bản có chế độ “nghỉ trước và sau khi sinh (nghỉ thai sản)” và người lao động nước ngoài cũng có thể sử dụng chế độ này. Điều này được quy định trong Luật tiêu chuẩn lao động.
・ Nghỉ trước khi sinh: Bạn có thể nghỉ tối đa 6 tuần (14 tuần đối với cặp song sinh trở lên) trước ngày dự kiến sinh. Vì vậy hãy nộp đơn xin nghỉ cho công ty. Nếu việc sinh con diễn ra sau ngày dự kiến sinh, thời gian nghỉ sẽ được gia hạn tương ứng.
・ Nghỉ sau khi sinh: Theo luật, bạn không được làm việc trong vòng 8 tuần sau khi sinh con. Tuy nhiên, sau khi đã quá 6 tuần sau khi sinh, nếu bạn có nguyện vọng đi làm, bạn có thể làm những công việc mà bác sĩ cho phép.
Nghỉ chăm con
・ Sau khi kết thúc thời gian nghỉ thai sản, bạn có thể “nghỉ chăm con” đến trước ngày sinh nhật 1 tuổi của con. Tuy nhiên, điều này áp dụng cho đối tượng là “người có hợp đồng lao động có thể kéo dài tới ngày con tròn 18 tháng tuổi”. Vì vậy, nếu bạn là thực tập sinh, hãy chú ý tới thời gian thực tập còn lại.
・ Nếu không thể đăng ký cho con đi học ở nhà trẻ, bạn có thể nghỉ đến trước ngày sinh nhật 2 tuổi của con.
5. Các khoản phụ cấp và trợ cấp liên quan đến việc sinh con và chăm con
Trợ cấp 1 lần khi sinh con và chăm con
Khi sinh con, những người tham gia Bảo hiểm y tế hoặc Bảo hiểm y tế quốc dân có thể nhận được “Trợ cấp 1 lần khi sinh con và chăm con”. Thực tập sinh kỹ năng và người có kỹ năng đặc định cũng tham gia bảo hiểm nên có thể nhận được khoản tiền này.
・ Khoản tiền trợ cấp 1 lần khi sinh con và chăm con: 500.000 yên cho mỗi trẻ sơ sinh (cũng có trường hợp ngoại lệ là 488.000 yên). Trong trường hợp sinh đôi v.v., số tiền trợ cấp được nhân lên tương ứng với số trẻ sơ sinh.
・ Ngay cả khi bạn về nước và sinh con, bạn vẫn có thể nhận được trợ cấp 1 lần khi sinh con và chăm con của Nhật Bản. Tuy nhiên, trong thời gian nghỉ, bạn cần tiếp tục tham gia bảo hiểm y tế.
[iconpress id="local_1803" title="external link" style="color:#525252; font-size:22px;" ] Cách thanh toán Trợ cấp 1 lần khi sinh con và chăm con, v.v. | Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản
※ Bạn sẽ tự chi trả tiền vé máy bay về Việt Nam và quay lại Nhật Bản.
※ Nếu bạn sinh con ở Nhật, hầu hết khoản trợ cấp 1 lần khi sinh con và chăm con sẽ được dùng để trả tiền viện phí v.v.. Nếu bạn sinh con ở Việt Nam thì có thể chi phí sẽ rẻ hơn.
Trợ cấp thai sản
Nếu người đang tham gia bảo hiểm y tế nghỉ việc để sinh con và không nhận lương trong thời gian đó thì hiệp hội bảo hiểm y tế mà nơi làm việc tham gia v.v. sẽ chi trả “trợ cấp thai sản”.
Tiền trợ cấp nghỉ chăm con
Nếu bạn nghỉ việc để nuôi con dưới 1 tuổi, bạn sẽ nhận được “tiền trợ cấp nghỉ chăm con” từ bảo hiểm thất nghiệp. Công ty của bạn sẽ đăng ký xin trợ cấp từ Hello Work.
※ Hãy đọc bài viết dưới đây để biết thông tin về khoản tiền, thời hạn cấp tiền, cách thức đăng ký, v.v. của từng khoản trợ cấp.
[iconpress id="local_1803" title="external link" style="color:#525252; font-size:22px;" ] Hệ thống hỗ trợ, phụ cấp và trợ cấp cho việc sinh con và chăm sóc trẻ em|KOKORO
Miễn đóng bảo hiểm y tế và bảo hiểm hưu trí
・ Nhân viên công ty, thực tập sinh, người có kỹ năng đặc định v.v. không cần đóng tiền “bảo hiểm y tế”, “bảo hiểm hưu trí” trong thời gian nghỉ thai sản và nghỉ chăm con. Công ty sẽ giúp bạn làm thủ tục miễn đóng tiền.
・ Du học sinh được miễn đóng tiền “bảo hiểm y tế quốc dân” trong 4 tháng trước và sau khi sinh (6 tháng đối với cặp song sinh v.v.). Bạn hãy làm thủ tục ở cơ quan hành chính địa phương.
6. Quá trình thực tập kỹ năng có thể tạm dừng và tiếp tục sau khi sinh con
Nếu thực tập sinh có thai, họ có thể nghỉ phép, tạm dừng việc thực tập và tiếp tục làm việc sau khi sinh con.
Tạm dừng và tiếp tục thực tập kỹ năng
Trong thời gian nghỉ thai sản hoặc nghỉ chăm con, việc thực tập kỹ năng có thể tạm dừng và tiếp tục lại sau khi thời gian nghỉ kết thúc. Công ty hoặc nghiệp đoàn sẽ làm thủ tục này.
Ví dụ: Nếu bạn còn 15 tháng thực tập kỹ năng và bạn bắt đầu nghỉ thai sản, nghỉ chăm con từ thời điểm đó thì sau khi nghỉ phép, bạn có thể tiếp tục thực tập ở công ty cũ 15 tháng.
Hãy gia hạn thời gian lưu trú ở Cục xuất nhập cảnh trước khi về nước
Khi bạn trở về Việt Nam để sinh con và quay lại Nhật Bản sau khi sinh, thời gian lưu trú tại Nhật Bản của bạn có thể đã kết thúc trước khi bạn quay trở lại. Trong trường hợp đó, để lấy được tư cách lưu trú khi ở Việt Nam, bạn sẽ mất nhiều chi phí và phải làm các thủ tục phức tạp.
Vì vậy, bạn nên gia hạn tư cách lưu trú (visa) tại Cục quản lý xuất nhập cảnh trước khi trở về Việt Nam để thời gian lưu trú của bạn được duy trì khi bạn quay lại Nhật Bản sau khi sinh con.
[iconpress id="local_1803" title="external link" style="color:#525252; font-size:22px;" ] Ví dụ thực tế về 2 người Việt đã gia hạn visa trước khi về nước sinh con|KOKORO
7. Tổng kết
Trong bài viết này, chúng tôi đã giới thiệu những quy định liên quan đến việc có thai khi đang làm việc tại Nhật Bản. Luật pháp Nhật Bản nghiêm cấm sa thải hoặc đối xử bất công với người lao động vì lý do mang thai hoặc sinh con.
Việc ép buộc người lao động nghỉ việc hoặc về nước vì lý do mang thai là bất hợp pháp.
Nếu bạn bị sa thải hoặc phải về nước vì lý do mang thai, hãy xin ý kiến của Cục quản lý tiêu chuẩn lao động hoặc OTIT. Việc bắt bạn phải ký đơn xin nghỉ việc, v.v. dù bạn thực sự không muốn cũng là vi phạm pháp luật.
Thực tập sinh kỹ năng có thể nghỉ sinh con, chăm con, tạm dừng thực tập kỹ năng và tiếp tục thực tập sau khi nghỉ phép. Thời gian nghỉ sinh con, chăm con không tính vào thời gian thực tập.
Khi con bạn chào đời, bạn sẽ nhận được khoản trợ cấp 1 lần là 500.000 yên.