Theo số liệu thống kê của Cục Xuất Nhập cảnh Nhật Bản vào thời điểm cuối tháng 6 năm 2020, có hơn 420,000 người Việt Nam đang sinh sống, làm việc và học tập tại Nhật, chiếm 14.6% trong tổng số người quốc tịch nước ngoài tại Nhật, đứng thứ 3 sau Trung Quốc và Hàn Quốc. Chiếm phần lớn trong số người Việt Nam hiện đang ở Nhật là số lượng người lao động ngắn hạn, thực tập sinh, người có trình độ cao, trong khi đó số người đang có tư cách lưu trú “Có vợ/chồng là người Nhật” chiếm một con số khá khiêm tốn là 4,758 người. http://www.moj.go.jp/isa/content/930006222.pdf Theo một khảo sát nhỏ do Ban biên tập Kokoro thực hiện gần đây đối với 14 cặp kết hôn vợ Việt chồng Nhật, chúng tôi có thể thấy được một số khó khăn cũng như thuận lợi của việc kết hôn Việt - Nhật như sau. Những khó khăn trước khi kết hôn Có khá nhiều khó khăn trước khi kết hôn với người Nhật, đặc biệt nếu cặp đôi ở mỗi người một nước trước khi kết hôn. Có thể kể ra như sau: ✔ Cha mẹ phản đối ✔ Phải lựa chọn khi phải xa Việt Nam sang sống ở nơi lạ ✔ Phải lựa chọn bỏ công việc đang làm ✔ Thủ tục hành chính (kết hôn, xuất cảnh) phức tạp Trong những khó khăn kể trên thì có tới 50% bạn trả lời cho biết việc phải rời xa Việt Nam là điều khó khăn nhất cho các bạn quyết định kết hôn với người Nhật. Việc này cho thấy việc phải rời quê hương tới nơi sống mới lạ luôn là điều khiến nhiều người lo lắng và cân nhắc khi quyết định kết hôn với người Nhật. Chúng ta có thể thấy rõ hơn khi những người trả lời nêu ra những khó khăn sau khi kết hôn như trong phần 2 dưới đây. Những khó khăn sau khi kết hôn: ✔ Ít bạn bè ✔ Ngôn ngữ bất đồng ✔ Cách suy nghĩ khác nhau ✔ Phong tục, tập quán, ẩm thực khác nhau ✔ Cách nuôi dạy con khác nhau Trong những khó khăn nêu ra thì số người lựa chọn “ít bạn bè” là nhiều nhất. Xã hội Nhật là một xã hội nơi người dân chưa quen giao tiếp với những người nước ngoài là hàng xóm của họ. Chính vì thế, chuyện làm quen, kết bạn, chơi thân được với người Nhật rất khó khăn, làm cho các dâu rể quốc tế cảm thấy “ít bạn bè” là một trong những thứ khó khăn trên con đường hòa nhập sau kết hôn. Có thể nói phong tục tập quán khác biệt, hay ngôn ngữ bất đồng cũng là những điều khó khăn nguyên nhân dẫn tới việc “ít có bạn bè”. Những thuận lợi trong kết hôn với người Nhật Tuy có những khó khăn nhưng cuộc sống ở Nhật cũng có rất nhiều thứ thuận lợi, giúp các dâu/ rể người Việt ở lại và gắn bó lâu dài với đất nước hoa anh đào. Trong một cuộc khảo sát khác với khoảng 100 các gia đình kết hôn Nhật Việt thì có đến hơn một nửa những người trả lời cho biết họ cảm thấy rất thích “môi trường sống tốt” và “ẩm thực Nhật Bản” (thực phẩm chất lượng an toàn); kế đến là phong cách sống tôn trọng quyền tự do cá nhân, không sợ người khác để ý. Có thể đây là 1 trong những động lực để họ có thêm quyết tâm đi đến kết hôn với người Nhật chăng? Vậy để giải quyết những khó khăn để có cuộc sống sau kết hôn tốt hơn, các bạn đã có những giải pháp gì? Đa phần nêu ra giải pháp như sau. ✔ Đi học thêm tiếng Nhật ✔ Kết bạn với người Nhật để hiểu hơn phong tục tập quán ✔ Kết bạn với người Việt Nam cùng hoàn cảnh ✔ Tự tìm hiểu thông tin qua mạng, sách vở ✔ Tham gia vào các hội hoặc các hoạt động địa phương ✔ Giao tiếp nhiều hơn với chồng/ vợ, thẳng thắn chia sẻ các khúc mắc Theo như những gì tôi quan sát được với các cặp vợ chồng Nhật-Việt, vấn đề lớn nhất có lẽ là do không thông thạo tiếng Nhật. Không biết tiếng, bạn sẽ rất khó có thể giao tiếp tốt để người khác hiểu và bày tỏ quan điểm về suy nghĩ của mình. Giải pháp cho vấn đề chưa thông hiểu ngôn ngữ hoặc phong tục tập quán, có lẽ không còn cách nào khác hơn là cố gắng trau dồi học tập tiếng Nhật để có thể xem kênh tin tức tiếng Nhật hàng ngày hoặc giao tiếp nhiều hơn với bạn bè, hàng xóm người Nhật để nâng cao vốn từ và hiểu biết về xã hội Nhật.  Gần đây mạng xã hội phát triển, đã có thêm rất nhiều các trang web chuyên về thông tin Nhật Bản bằng tiếng Việt cho cộng đồng và các hội nhóm của những người đồng cảnh trên mạng xã hội SNS nên cũng phần nào giải quyết được những khó khăn trong cuộc sống ở Nhật. Mong các bạn cùng tích cực tận dụng những thông tin này. Bí kíp của riêng tôi để có mối quan hệ tốt với gia đình chồng Trong mỗi gia đình người Nhật, nhìn chung bố mẹ thường tôn trọng con cái và không hay xen vào đời sống riêng của gia đình con cái. Bản thân tôi ngay từ khi về làm dâu, tôi đã tâm sự với bố mẹ chồng rằng mặc dù sống ở Nhật cũng khá lâu và cố gắng tìm hiểu phong tục tập quán nhưng nhiều cái thật sự tôi không biết hết được, nếu có gì thì ông bà nên nói thẳng để tôi chuẩn bị hoặc cho tôi biết khi tôi không nên làm gì đó. Vì thế, sau này mỗi dịp lễ tết gì mẹ chồng tôi luôn nhắc nhở hoặc giúp tôi mua bán những thứ cần thiết. Ví dụ như ngày 5/5 là ngày của bé trai thì phải tắm bồn có lá Shobu để mang lại sức khỏe và điềm lành, tháng 8 ăn cá chình nướng để vượt qua cái nắng nóng mệt mỏi…  Khi con tôi còn nhỏ, do công việc thường xuyên phải xa nhà, bố mẹ chồng tôi luôn hỗ trợ trong nhiều việc. Ví dụ như đưa đón con tôi đi nhà trẻ chẳng hạn.  Sau cùng, tôi xin tóm lược vài bí kíp để có thể tạo được mối quan hệ hòa hợp với gia đình Nhật như sau: ✔ Thái độ chân thành. Coi bố mẹ chồng/vợ như bố mẹ mình ✔ Nói rõ những gì bạn không biết, chưa hiểu ✔ Luôn đặt mình vào vị trí của đối phương để lý giải những hành động của họ ✔ Luôn chủ động xin lỗi trước nếu cảm thấy có gì không ổn ✔ Lịch sự, đúng giờ và không to tiếng ✔ Chú ý ăn mặc đúng hoàn cảnh ✔ Không khoe khoang hay tự phụ ✔ Rõ ràng về tiền bạc Chúng tôi hy vọng bài viết phần nào giúp được các cặp vợ chồng Nhật-Việt hiểu rõ nhau hơn và tạo dựng cuộc sống hạnh phúc lâu bền.  ※　Sau cùng chúng tôi xin giới thiệu “Một số bài viết có liên quan” tới cuộc sống gia đình ở Nhật. Mời các bạn cùng tham khảo. Nguyễn Việt Hà

Lễ cưới ở Nhật Bản và ở Việt Nam có nhiều điểm khác nhau. Thông thường, lễ cưới ở Nhật có 2 phần. Phần thứ nhất là Lễ thành hôn, tiếng Nhật là “Gishiki” và phần thứ hai là tiệc liên hoan, tiếng Nhật là “Hiroen”. Khi dự đám cưới, nam giới thường mặc lễ phục là comple đen, nữ giới thường mặc váy đẹp. Nếu các bạn được mời đi đám cưới ở Nhật, chắc cũng có khi băn khoăn nên chọn cà vạt màu gì, tiền mừng bao nhiêu hoặc khi tham dự lễ cưới thì phải làm gì. Chúng tôi xin giới thiệu qua những điểm chính của đám cưới ở Nhật. 【 Nguyễn Việt Hà 】 Người Nhật thường tổ chức đám cưới vào mùa nào? Ở Việt Nam, các cặp đôi thường chọn làm lễ cưới vào dịp tháng 11-12, là khi vụ mùa đã thu hoạch và trước Tết. Thời tiết trong thời gian này cũng rất khô ráo và thuận tiện cho việc chuẩn bị cưới xin. Người Nhật thường hay chọn cưới vào mùa Xuân và mùa Thu, tránh mùa Hè nóng bức và mùa Đông lạnh lẽo. Tháng 6 ở Nhật là vào mùa mưa “Tsuyu” nên thường không thích hợp với việc tổ chức lễ cưới. Nhưng có một lý do khác để nhiều người lại chọn tháng 6 để tổ chức đám cưới. Lý do là vì nhiều cô gái muốn được là “Cô dâu tháng Sáu”, tiếng Anh là “June Bride” vì tin rằng nếu kết hôn vào tháng 6 sẽ được hạnh phúc suốt đời. Vì theo thần thoại Hy Lạp, nữ thần Juno - thần bảo vệ phụ nữ, trẻ em và gia đình là nữ thần của tháng 6. Lễ cưới ở Nhật rất đa dạng về hình thức Một lễ cưới ở Nhật có thể diễn ra theo nhiều hình thức khác nhau tùy theo tôn giáo và sở thích của cô dâu chú rể, cũng như hoàn cảnh kinh tế của gia đình. Thường các cặp đôi Nhật tự mình lên kế hoạch, làm đám cưới theo ý muốn của mình mà ít gặp những ý kiến trái chiều của gia đình. Người Nhật quan niệm về chuyện tự lập của con cái rất rõ ràng- con cái sẽ tự quyết định những hướng đi tương lai, kết hôn với ai hay làm nghề gì. Số khách mời dự đám cưới ở Nhật ngày càng giảm đi do thường người Nhật ít khi mời họ hàng sống ở xa, hoặc hàng xóm và bạn bè, đồng nghiệp không thân thiết lắm. Hiện nay, trung bình số khách mời chỉ độ từ vài chục tới 100 khách mời là bình thường tại Nhật. Theo một khảo sát của một trang mạng chuyên về tổ chức đám cưới thì số khách mời của một đám cưới trung bình là 67 người. So với đám cưới ở Việt Nam thì quá là nhỏ bé. Gần đây hình thức tổ chức đám cưới gọn nhẹ chỉ với vài người tới độ chục người trong gia đình họ hàng và bạn bè thật thân thiết cũng tăng lên. Những đám cưới quy mô nhỏ như vậy đôi khi được tổ chức tận Hawaii. Lý do là nhiều cô gái trẻ người Nhật rất thích Hawaii. Chi phí tổ chức đám cưới Chi phí cho việc tổ chức Lễ thành hôn - Gishiki tại các khách sạn hoặc trung tâm tổ chức đám cưới chỉ khoảng từ 100 nghìn đến 200 nghìn yên nhưng chi phí cho tổ chức tiệc liên hoan sau lễ thành hôn thì tốn kém hơn. Chi phí trung bình cho món ăn, đồ uống, quà mang về… cho một người khách là khoảng 25.000 yên. Vì vậy so với Việt Nam, số tiền mừng đám cưới cũng khá là cao. Chúng tôi sẽ nói kỹ hơn về số tiền mừng đám cưới ở phần sau. Dù chỉ tổ chức lễ cưới với quy mô nhỏ trong phạm vi họ hàng thì sau đó cũng có người tổ chức một buổi tiệc liên hoan để mời bạn bè tham dự vào một ngày khác. Trường hợp đó, đa phần là tổ chức tại nhà hàng và thường do bạn bè của cô dâu và chú rể đứng ra tổ chức. Trường hợp này thì thường chi phí không quá đắt như việc tổ chức đám cưới ở khách sạn hoặc ở trung tâm tổ chức đám cưới và thường khách mời sẽ trả tiền theo kiểu “hội phí” được cho biết trước. Tùy vào quy mô mà số tiền hội phí này có khác nhau, nhưng trung bình thường là khoảng 10 nghìn yên. Những hình thức Lễ thành hôn ở Nhật Lễ thành hôn theo kiểu Thần đạo Chúng tôi xin giới thiệu những hình thức tổ chức Lễ thành hôn ở Nhật Bản. Ở Nhật, đa phần người không theo đạo cũng có thể tổ chức theo hình thức này. ⚫ Lễ thành hôn theo Thiên chúa giáo Hôn lễ diễn ra tại nhà nguyện của khách sạn hoặc trung tâm tổ chức đám cưới. Nếu cả cô dâu và chú rể không theo đạo Thiên chúa thì phần lớn kiểu hôn lễ này được tổ chức theo phong tục của Đạo Tin lành. Mục sư sẽ tuyên bố cô dâu chú rể thành vợ thành chồng trước sự chứng kiến của gia đình, bạn bè. Hôn lễ diễn ra khá ngắn gọn, khoảng 20-25 phút. Sau đó, cô dâu chú rể bước ra ngoài để được mọi người chúc mừng, cô dâu sẽ tung bó hoa cưới cũng được tung lên để những bạn độc thân bắt lấy. ⚫ Lễ thành hôn theo kiểu Thần đạo Hôn lễ thường được tổ chức tại chính điện của đền thờ hoặc điện thờ của trung tâm tổ chức đám cưới. Ở Nhật, nhiều khách sạn hoặc trung tâm tiệc cưới lớn có cả nhà nguyện và thần điện. Lễ thành hôn này có nghi lễ cô dâu chú rể uống chung chén rượu "San-san-ku-do". ⚫ Lễ thành hôn theo kiểu Đạo phật Là lễ Hằng thuận được tổ chức tại chùa. Đây là buổi lễ để hai vợ chồng cảm tạ đức Phật, tuyên thệ và báo cáo tổ tiên và xin chứng kiến cho mối lương duyên của họ. ⚫ Lễ thành hôn trước sự chứng kiến của bạn bè, gia đình Đây là Lễ thành hôn không theo quy ước của bất cứ tôn giáo nào.Cô dâu chú rể cùng thề nguyện trước sự chứng kiến của những người tham dự. Cô dâu chuẩn bị tung bó hoa cưới Tôi có dịp được tham dự tất cả các hình thức Lễ thành hôn lễ kể trên, từ lễ nghi Thần đạo rất trang trọng đến lễ thành hôn tinh khôi trong nhà thờ hay đám cưới trong những nhà hàng Hawaii, trên bãi biển của khu resort… Tôi cũng đã được tham dự những đám cưới thuần Nhật, có đám cưới trong những khách sạn 5 sao lung linh hoàn hảo, có những đám cưới theo kiểu buffet (ăn tự chọn)... Tất cả đều đọng lại những ấn tượng rất sâu sắc. So với đám cưới ở Việt Nam thì đám cưới ở Nhật chỉ có ít người nên mọi người đều có nhiều cơ hội cùng nói những câu chuyện thân tình, những kỉ niệm với cô dâu chú rể. Những điều phải chuẩn bị khi bạn được mời đi đám cưới ➊ Nhanh chóng trả lời là có tham dự hay không ➊ Nhanh chóng trả lời là có tham dự hay không Thiếp mời thường được gửi khoảng 2-3 tháng trước đám cưới. Cô dâu chú rể muốn nắm vững số khách mời chắc chắn tham dự để báo lại cho phía tổ chức nên sau khi nhận được thiếp mời, ta hãy nhanh chóng trả lời. ➋ Chi phí đi lại ➋ Phí giao thông Trường hợp ở quá xa, đi lại tốn kém, ta có thể trao đổi với cô dâu chú rể về chi phí đi lại. Thông thường khi đi dự đám cưới, khách sẽ mang theo tiền mừng nhưng cũng có trường hợp nếu địa điểm tổ chức cưới khá xa thì bên mời có thể đề nghị “Chúng tôi không nhận tiền mừng, thay vào đó bạn hãy tự trả chi phí đi lại nhé”. Các chi tiết như vậy thường được chu đáo gửi kèm, cùng với những hướng dẫn khác để người được mời dễ xét xem có sắp xếp đi được không. ➌ Chuẩn bị tiền mừng ➌ Chuẩn bị tiền mừng Tiền mừng được cho vào phong bì dành riêng cho đám cưới, thường có bán ở những hiệu sách, cửa hàng bán đồ văn phòng hoặc cửa hàng tiện lợi. Tiền mừng nên dùng những tờ tiền mới. Với bạn bè thông thường là 30 nghìn để 50 nghìn yên, tùy theo mức độ thân thiết. Còn người thân trong gia đình thì tùy theo, có thể là 50 nghìn, 70 nghìn tới 90 nghìn yên. Nếu gia đình cô dâu chú rể trả tiền đi lại cho bạn mà bạn muốn trả một phần thì có thể mừng nhiều hơn mức thông thường. ➍ Trang phục ➍ Trang phục Những đám cưới theo kiểu truyền thống của Nhật thì người thân trong gia đình thường mặc lễ phục: Nam giới là comple đen, nữ giới là váy đầm dài. Nam giới thắt cà vạt trắng. Đối với khách mời thì nam giới thường mặc comple lễ phục còn nữ giới thường mặc váy áo đẹp. Ta có thể mặc áo kimono truyền thống của Nhật Bản hay áo dài của Việt Nam đều được. Nếu không quyết định được, hãy trao đổi với cô dâu chú rể. ➎ Tuyệt đối không nên đến muộn ➎ Tuyệt đối không nên đến muộn Đám cưới ở Nhật Bản luôn được tiến hành rất đúng giờ. Vì vậy việc đi muộn là không thể chấp nhận được. Trên đây là một số điểm chính trong lễ cưới ở Nhật Bản. Chắc chắn có nhiều đặc điểm khác với lễ cưới ở Việt Nam. Nếu bạn được mời đi dự đám cưới ở Nhật, hãy tham khảo thông tin trong bài viết này nhé.

Ở Việt Nam, chúng ta thường thấy nhiều người đặt mua đồ trên mạng và chọn địa chỉ giao hàng là nơi làm việc của mình, song ở Nhật thì không làm như vậy được. Ngoài ra, sau mỗi kì nghỉ dài, người Nhật sẽ trở về trạng thái “bật chế độ làm việc”, ngay từ ngày đầu tiên quay lại với công việc. Mình có 9 năm làm việc ở Việt Nam và ba lần du học, hiện nay mình đang làm nhân viên chính thức trong một công ty ở Nhật. Trong bài viết này, mình sẽ chia sẻ với các bạn về sự khác nhau giữa văn hoá doanh nghiệp của Việt Nam và Nhật Bản. 〈Vân Hoàng〉 Chuyển chế độ “ON” - “OFF” Khi làm việc ở Hà Nội, mình luôn cảm thấy ghen tị vì các các doanh nghiệp Nhật Bản có nhiều ngày nghỉ lễ hơn các công ty của Việt Nam. Từ tháng 10 năm 2021, mình vào làm việc tại một công ty ở Tokyo. Ngoài kỳ nghỉ Tết dương lịch, gần như tháng nào mình cũng có ba ngày nghỉ liên tiếp. Mình thấy rất vui vì điều này nhưng nó cũng làm cho mình khổ sở. Mình gặp khó khăn với việc chuyển chế độ “ON” và “OFF” giữa công việc và cuộc sống cá nhân. Vấn đề của mình là làm thế nào để nhanh chóng thay đổi tâm trạng sau mỗi kỳ nghỉ dài. Những đồng nghiệp người Nhật xung quanh mình đều là những người làm việc rất chuyên nghiệp, sau kỳ nghỉ dài, họ đã ở trạng thái “bật chế độ làm việc” ngay từ buổi sáng đầu tiên đi làm lại. Ở Nhật, vào thời gian cuối năm cũ và đầu năm mới, mọi người sẽ nghỉ khoảng một tuần. Vào ngày đi làm đầu tiên của tháng 1, giám đốc sẽ gửi lời chúc mừng năm mới đến toàn thể nhân viên. Sau khi kết thúc màn chào hỏi đầu năm, tất cả các đồng nghiệp của mình đã “bật chế độ làm việc”, và họ tập trung vào công việc như không hề có kỳ nghỉ một tuần trước đó. Ở Việt Nam có câu “Tháng Giêng là tháng ăn chơi”. Ý nghĩa của câu nói này là ngoài mấy ngày Tết, mọi người sẽ có tâm trạng “ăn Tết, chơi Tết”, kéo dài khoảng một tháng từ trước Tết cho tới sau Tết. Trước khi nghỉ dài, mọi người sẽ chuẩn bị đón Tết, mua sắm, nghĩ xem mình sẽ làm gì trong mấy ngày Tết. Sau kì nghỉ dài, mọi người lại mải mê nghĩ về các hoạt động như tổ chức tiệc chúc mừng năm mới, đi lễ chùa đầu năm, đi du xuân v.v. Khi làm việc cùng người Nhật, mình thấy rất ấn tượng với cách người Nhật chuyển chế độ “ON” - “OFF” và hiểu ra rằng đó cũng là một trong những điều khiến Nhật Bản đạt được những thành quả kinh tế to lớn như ngày hôm nay. Phân chia rõ ràng giữa việc công và việc tư Với người Nhật, họ chia rõ “thời gian làm việc” và “thời gian cho bản thân”, đồng thời họ cũng phân rõ việc nào là việc công, việc nào là việc tư. Ví dụ, trong giờ làm việc, đồng nghiệp của mình đều tập trung vào công việc, hầu như không nói chuyện phiếm hay kể chuyện về gia đình. Ngoài ra, nhân viên trong các công ty của Nhật cũng không đặt đồ cá nhân về địa chỉ của công ty. Ở Việt Nam, khi mua hàng trên mạng, nhiều người đã nhờ các cửa hàng giao đồ đến công ty. Mình cũng đã làm như vậy. Tuy nhiên, trong các công ty của Nhật thì không có ai làm thế. Bây giờ, khi mua hàng trên mạng, mình cũng thường nhận hàng ở nhà riêng vào cuối tuần. Nghỉ vào giờ nghỉ trưa thì thế nào? Người Nhật đúng là làm việc chăm chỉ, đâu ra đấy nhưng có khi họ làm việc quá nhiều, hay có vẻ họ không giỏi tận dụng thời gian OFF của mình. Điều này thể hiện trong giờ nghỉ trưa hàng ngày. Sau khi vào công ty Nhật làm việc, mình thấy bất ngờ nhất với cách người Nhật nghỉ trưa. Trước đây, khi dạy tiếng Nhật tại một trường đại học ở Hà Nội, một đồng nghiệp người Nhật (luật sư phụ trách giờ dạy Luật Nhật Bản) từng nói với mình, “Ở Nhật, nhiều người chỉ ăn trưa trong vòng 5 phút”. Khi nghe anh ấy nói vậy, mình đã nghĩ là anh ấy “phóng đại” mà thôi. Thế nhưng, khi làm việc trong công ty ở Nhật, mình hiểu ra rằng chuyện đó không phải là bịa đặt. Ở công ty mình đang làm, có người rút ngắn giờ nghỉ trưa, có người không ăn trưa mà làm việc liên tục. Ngoài ra, ở Nhật có khi mọi người vừa ăn trưa vừa tham gia một cuộc họp nào đó, một điều gần như không thể xảy ra ở Việt Nam. Việt Nam có câu “Trời đánh tránh miếng ăn”. Câu nói này khuyến khích mọi người hãy trân trọng giờ ăn của mình. Chắc hẳn phần lớn nhân viên chính thức ở Nhật đều có thời gian nghỉ trưa được ghi trong hợp đồng lao động là một tiếng đúng không nào? Mỗi người đều có quyền sử dụng thời gian đó theo cách của mình, nhưng thiết nghĩ nếu dành thời gian đó cho bản thân nhiều hơn một chút thì chẳng phải là rất tốt hay sao? Mình cho rằng nếu nghỉ ngơi đủ thì năng suất làm việc cũng sẽ cao hơn. Ngoài ra, việc thong thả ăn trưa và nói chuyện với đồng nghiệp cũng là một việc rất có ý nghĩa. Nếu là người Việt, vào giờ nghỉ giải lao, mọi người có thể nói bất kì chuyện gì với nhau, kể cả các chuyện riêng tư, chuyện gia đình, con cái. Điều này khiến mọi người hiểu nhau hơn, quan hệ giữa hai bên cũng ngày càng tốt đẹp hơn. Tổng kết Sau khi vào làm việc trong công ty của Nhật, mình hiểu thêm về cách làm việc cũng như văn hoá làm việc của người Nhật và thấy rằng mình cần học từ họ rất nhiều. Cách làm việc ở Nhật có nhiều điểm khác với cách làm việc ở Việt Nam. Đấy là sự khác biệt về văn hoá nên mình nghĩ nó không phải là thứ để đánh giá là cái nào tốt, cái nào kém. Tuy nhiên, nếu có thể cải thiện cách làm việc nhờ tiếp thu văn hoá của người Nhật thì mình nghĩ đó cũng là một việc nên làm. Trong bài viết này, mình đã giới thiệu với các bạn hai điểm tốt trong môi trường làm việc ở Nhật, đó là cách người Nhật “chuyển chế độ ON-OFF” và “phân chia việc công - việc tư”, còn một điểm mình thấy hơi đáng tiếc là “cách dùng thời gian nghỉ trưa” của họ. Qua bài viết, hi vọng mọi người hiểu thêm về văn hoá doanh nghiệp của hai nước và cùng giúp đỡ nhau nhiều hơn trong công việc!

(Chia sẻ từ anh Bùi Bình Minh, thành viên ban lãnh đạo của một công ty nhân lực ở Nhật) Tôi đã sống ở Nhật khoảng 30 năm và là một trong những thành viên ban lãnh đạo của một công ty Nhật Bản được 5 năm. Xã hội Nhật Bản xác lập một chuẩn mực rất cao về việc đúng giờ. Trễ giờ vài phút có thể chưa phải là nghiêm trọng, nhưng tới 15 phút thì ở ngưỡng chịu đựng, còn trễ 30 phút có thể coi là “miễn bình luận”. Người nước ngoài thường choáng với mức độ chi tiết trong lịch làm việc của các đoàn công tác Nhật Bản. Sự chính xác giờ giấc của phương tiện giao thông công cộng cũng là một kỳ tích với những người mới bước chân tới Nhật Bản. Không giữ đúng giờ, dù chỉ là khoảng thời gian trong khuôn khổ mà một người nước ngoài có thể xuề xòa bỏ qua thì ở Nhật lại được nhìn nhận là không giữ lời hứa và rất khó được châm chước. Vấn đề không phải là ít phút đó quan trọng từ khía cạnh thời gian. Vấn đề là người Nhật sẽ đánh giá bạn là người thiếu tin cậy, thậm chí thiếu tôn trọng người khác khi để người khác phải lãng phí thời gian đợi bạn. Trễ hẹn trong những dịp quan trọng như phỏng vấn hay lần tiếp xúc đầu tiên với khách hàng sẽ để lại ấn tượng đặc biệt tiêu cực và ảnh hưởng lớn lên quyết định đối với bạn. Theo cách hiểu thông thường ở Nhật, “đúng giờ” trong công việc không có nghĩa là tới điểm hẹn đúng giờ mà cần được hiểu là đến trước chừng 10 phút. Và để có thể đảm bảo tới điểm hẹn trước 10 phút trong cả trường hợp gặp trục trặc trên đường đi, bạn cần phải tính toán để có một khoảng dự phòng dài hơn thế, tuỳ theo quãng đường di chuyển đến điểm hẹn. Vậy thì phải làm thế nào nếu bạn rơi vào tình huống có nhiều khả năng bị lỡ hẹn? Nhìn chung, nếu như nhận thấy khả năng bị trễ, hãy tìm cách thông báo càng sớm càng tốt. Nếu có thể tính toán được thời gian dự định sẽ trễ hẹn, đừng quên cộng thêm một khoảng dự phòng đủ an toàn để bạn chắc chắn tới trước giờ đã báo. Trường hợp không dự tính được thời gian, hãy thông báo rằng bạn sẽ liên lạc ngay khi biết được thời gian dự định. Ngay cả khi đang rất vội vã để tới được điểm hẹn sớm nhất, việc liên lạc cần được ưu tiên để người đợi bạn không phải bị động chờ đợi. Nỗ lực của bạn sẽ được ghi nhận và trong hầu hết các trường hợp, ảnh hưởng của việc trễ hẹn sẽ giảm nhẹ đi đáng kể. Nếu là một cuộc hẹn trong nội bộ công ty, bạn nên thông báo đúng về lý do trễ hẹn, ngay cả khi đó là lý do chủ quan của cá nhân bạn. Nếu là cuộc hẹn với bên ngoài, một lý do quá rõ ràng do sự bất cẩn của cá nhân bạn có thể ảnh hưởng đến uy tín của cả công ty. Trường hợp đó, tốt nhất là nên đưa ra cách giải thích hay một lý do dễ chấp nhận hơn. Đương nhiên, điều cần làm là tránh không để bị rơi vào tình huống như vậy. Lên lịch cẩn thận, di chuyển sớm, dành khoảng thời gian thích hợp cho chuẩn bị, đến trước hẹn còn giúp bạn có phong thái tốt nhất trước cuộc gặp và chắc chắn có tác động tích cực lên ấn tượng của người gặp. Có một điểm thú vị cần lưu ý là nếu bạn tới điểm hẹn là nhà hay văn phòng của người bạn gặp quá sớm, bạn lại cần đợi cho tới trước giờ hẹn chừng 5, 10 phút mới nên xuất hiện. Xuất hiện quá sớm cũng có thể gây phiền hà cho người phải tiếp đón bạn và khiến họ bối rối. Nhưng nói người Nhật đúng giờ thì có khi lại chỉ đúng một nửa. Có vẻ như người Nhật chỉ nghiêm khắc về thời điểm bắt đầu, nhưng lại dễ dãi trong thời điểm kết thúc một cuộc hẹn. Những cuộc họp lê thê tưởng chừng như bất tận, rồi những cuộc nhậu không hồi kết là thứ không hề hiếm hoi. Chẳng mấy ai nhận thức được rằng kết thúc cũng cần phải đúng hẹn như bắt đầu. Vậy nên, nếu bạn cần kết thúc một cuộc hẹn đúng giờ, ngay khi bắt đầu, hãy thông báo trước thời gian bạn có kèm theo lý do. Khi đó chắc chắn người bạn gặp sẽ hiểu và thu xếp thời gian cuộc gặp trong khuôn khổ mà bạn đã yêu cầu.

Ở Nhật Bản, kể cả là đã rất thân với hàng xóm cũng vẫn phải giữ ý nhiều mặt. Dù có đứng nói chuyện hàng giờ ở trước cửa thì cũng không vào nhà nhau. Đóng cửa ra vào, kéo rèm cửa sổ để bên ngoài không nhìn vào và lưu ý không làm ồn, v.v. Chúng ta cùng xem văn hóa hàng xóm láng giềng ở Nhật Bản thế nào nhé. Đừng tự tiện ghé thăm nhà hàng xóm “Bán anh em xa, mua láng giềng gần” là một trong những quy tắc ứng xử được truyền lại nhiều đời ở Việt Nam. Với người Việt, hàng xóm láng giềng là một mối quan hệ vô cùng khăng khít, thiêng liêng, tối lửa tắt đèn có nhau. Nhà tôi hiện tại đang ở chung cư. 1 tầng có 10 căn hộ. Ngoại trừ căn hộ của tôi thì 9 căn hộ còn lại đều mở cửa chính gần như cả ngày, người lớn và trẻ con các nhà ra vào nhà nhau rất tự nhiên. Khi thì chạy sang xin quả ớt, lúc lại chạy vào biếu chục trứng, bầu không khí lúc nào cũng sôi động, thân thiện. Người Nhật thường đứng nói chuyện với nhau… Tuy nhiên, thói quen này sẽ bị người Nhật coi là kỳ quặc, thậm chí gây phiền hà, khó chịu. Đối với người Nhật, nhất là ở khu vực đô thị thì nhà riêng của họ được mặc định là nơi chỉ có họ và gia đình ra vào, sinh hoạt. Kể cả hàng xóm có thân nhau đến mấy đi chăng nữa cũng không thể tự tiện ra vào nhà nhau như ở Việt Nam. Ở Nhật, những bà nội trợ có thể đứng trước cửa “buôn chuyện” vài tiếng đồng hồ, nhưng bước vào nhà nhau lại là một phạm trù khác hoàn toàn. Chị tôi sống ở Nhật đã hơn 30 năm, giữ mối quan hệ rất thân thiết với hàng xóm, nhưng chị thừa nhận mới vào nhà hàng xóm đúng… 1 lần. Không để người khác nhìn vào nhà Bên ngoài những ngôi nhà ở Nhật Ngoài ra, như vừa miêu tả ở trên thì 9/10 căn hộ ở tầng chung cư nhà tôi thường xuyên mở toang cửa ra vào, rèm cửa sổ cũng luôn được mở để đón ánh nắng và khí trời. Có người làm vậy để hàng xóm tiện ghé thăm, người thì nghĩ rằng điều đó tốt cho sự lưu thông không khí. Nhưng ở Nhật, đừng ngạc nhiên khi phần lớn các nhà đều luôn kéo rèm kín mít, cửa sổ hiếm khi mở. Ban ngày khi muốn đón ánh nắng người ta sẽ mở rèm dày nhưng lại kéo rèm ren mỏng để bên ngoài không nhìn vào bên trong được, cửa ra vào dĩ nhiên là luôn đóng. Đôi khi đi bộ lang thang trong những khu dân cư Nhật, tôi luôn tự hỏi không biết những ngôi nhà kia có người sinh sống hay không sao mà yên ắng và kín mít vậy ta. Các bạn đừng ngạc nhiên nhé. Đơn giản là người Nhật không muốn bị ai nhìn vào nhà của mình mà thôi. Vậy nên nếu có đi ngang một cửa sổ chẳng may đang được mở rèm thì cũng đừng nhìn chằm chằm vào nhà người Nhật nhé. Họ sẽ nhanh chóng ra kéo rèm lại mà thôi. Đừng nghĩ người Nhật lạnh lùng hay xa cách nhé. Văn hoá của họ là như vậy. Gây tiếng ồn ở hành lang Hành lang yên tĩnh ở một khu chung cư ở Nhật Tiếp tục liên quan đến chuyện hàng xóm. Về hành lang chung cư, chúng ta tiếp tục có thêm một sự khác biệt rất lớn về văn hoá giữa Việt Nam và Nhật Bản. Tôi lại xin lấy hành lang chung cư của bản thân ra làm ví dụ. Cứ chiều chiều, trẻ con các nhà hàng xóm lại ùa ra hành lang đá bóng, chơi đồ, hò hét. Khung cảnh càng đậm chất Việt Nam hơn khi luôn có thêm 2-3 bà cụ đứng ngắm nhìn các cháu chơi một cách mãn nguyện. “Thời dịch, không khí yên ắng quá, có thêm tiếng trẻ con cho vui cửa vui nhà, thêm năng lượng tích cực”, bà cụ tâm sự với tôi. Dù không thoải mái, nhưng tôi cũng không ý kiến gì cho đến một ngày. Cô giáo người Nhật dạy ở trường Hà Nội - Nhật Bản (con gái tôi đang học trường này sau khi ở Nhật về nước) than phiền với các học sinh rằng, hành lang nhà cô quá ồn ào. Cô đã nhiều lần ý kiến với ban điều hành chung cư nhưng tình trạng này không chấm dứt. Đối với người Nhật, tiếng trẻ em chơi đùa, khi vượt qua mức độ nào đó sẽ trở thành “tiếng ồn” gây phiền toái. Không phải là người Nhật không thích trẻ em mà là do mức độ tiếng ồn mà thôi. Ở Nhật, trong quy định quản lý của chung cư thường bao gồm và việc gây ra tiếng ồn. Dù có cấm hay không cấm trẻ em chơi đùa, làm ồn ở hành lang hay không thì hầu hết các khu vực công cộng trong nội khu đều tuyệt đối yên tĩnh. Đó là vì “Hạn chế ô nhiễm âm thanh” là một trong những quy tắc ứng xử ngầm được người Nhật tuân thủ mà không cần dựa trên bất kỳ quy định hay văn bản nào. Thậm chí kể cả bạn đang ở trong phòng của mình mà làm ồn (như nhậu nhẹt, hát karaoke chẳng hạn), gây ảnh hưởng tới hàng xóm thì hoàn toàn có khả năng hàng xóm sẽ báo cảnh sát và cảnh sát có thể sẽ gõ cửa nhắc nhở. Hãy nhớ kỹ quy tắc này để tránh gặp rắc rối nhé.

Tần suất nhắn tin của các cặp đôi yêu nhau ở Nhật ít hơn Việt Nam rất nhiều. Dắt thú cưng đi dạo ở Nhật phải mang vác nhiều đồ lỉnh kỉnh hơn ở Việt Nam… Chúng ta cùng tìm hiểu thêm những điểm khác nhau giữa Việt Nam và Nhật Bản nhé. (Thạch Long) Yêu đương không cần nhắn tin mỗi ngày Cô em gái của tôi nhăn nhó cáu bẳn, đá thúng đụng nia trong bữa cơm trưa. Hỏi ra mới biết, hoá ra người yêu cô nàng không hiểu vì lý do gì mà quên không nhắn tin “Chúc ngày mới tốt lành em yêu”, và hôm trước thì chỉ “seen” tin nhắn mà không thèm reply. Cô ả bực lắm, mắng anh người yêu vô tâm các kiểu. Câu chuyện như thế này, ở Nhật cũng đôi khi có nhưng nói chung thì không có. Để tôi kể tiếp cho các bạn nghe câu chuyện thứ 2. Cháu gái tôi sinh năm 2000, sang Nhật du học ở thành phố Kyoto rồi yêu một cậu bạn cùng lớp người Nhật. Đáng tiếc, mối tình chỉ kéo dài hơn 2 tháng rồi tan vỡ vì một lý do lãng xẹt: Cô nàng nhắn tin cho người yêu quá nhiều. Gần như ngày nào cũng nhắn, đi đâu cũng nhắn và đòi hỏi được reply sau mỗi lần thủ thỉ tâm sự qua tin nhắn. Đối với đa phần người Nhật mà tôi biết thì công việc luôn quan trọng hơn chuyện tình cảm. Trong quan niệm của người Nhật, nếu chưa thấy bạn gái/bạn trai trả lời tin nhắn, có nghĩa là đối tác đang bận học, bận làm hoặc bận chuyện gì đó quan trọng. Khi nào rảnh sẽ nhắn lại. Cũng chính vì vậy sẽ là vô cùng bình thường khi một cặp đôi yêu nhau ở Nhật chỉ nhắn tin 2-3 lần trong tuần chứ không có chuyện ngày nào cũng nhắn, đi ăn cũng nhắn, đi chơi cũng nhắn… Nếu có người yêu là người Nhật, và để duy trì mối quan hệ yêu đương lâu dài, hãy lưu ý tới sự khác biệt này nhé. Dắt thú cưng đi dạo phải chuẩn bị những gì? Phong trào nuôi thú cưng ngày càng phát triển rầm rộ ở Việt Nam. Trước giai đoạn Covid-19 bùng nổ, cứ đến cuối tuần là hội chơi thú cưng lại gặp mặt vô cùng đông đảo ở phố đi bộ. Họ chia sẻ kinh nghiệm, chụp ảnh, cho thú cưng giao lưu. Tuy nhiên, cứ sau mỗi cuộc giao lưu như vậy là kiểu gì những chú thú cưng cũng để lại một vài “sản phẩm” trên mặt đường và người chủ mặc nhiên coi chuyện dọn dẹp là của thiên hạ. Ở Nhật, văn hoá thú cưng thậm chí còn phát triển mạnh mẽ hơn, nhưng đi kèm với nó là rất nhiều ràng buộc liên quan tới việc chăm sóc thú cưng của bạn ở nơi công cộng. Biến báo “Hãy mang phân chó về” Thường thì người Nhật sẽ trang bị 1 chai nước, vài bịch nylon, giấy ướt và đặc biệt là dây dẫn thú cưng. Chai nước dùng để dội nếu thú cưng tè ra đường, còn túi nylon là để thu gom chất thải của thú cưng. Người Nhật sẽ dùng giấy ướt lau thật sạch nền đất nơi thú cưng của họ lỡ “bậy” ra đường rồi bỏ vào túi mang về nhà. Và ở Nhật tuyệt nhiên sẽ không có chuyện thú cưng được thả chạy lung tung ngoài đường đâu nhé. Muốn để cho chó chạy nhảy thì phải dẫn tới khu vực công viên rộng rãi, và phải xích vào một cái dây dắt có thể điều chỉnh độ dài. Vậy nên sang Nhật mà muốn nuôi chó, nuôi mèo thì để ý sự khác biệt này các bạn nhé. Người Nhật không đặt toilet trong phòng tắm? Một trong những thiết kế phổ biến nhất ở Việt Nam là toilet đặt chung trong phòng tắm gương sen. Nếu hiện đại hơn thì khu vực tắm được ngăn cách với toilet bằng nhà tắm kính, cốt là để nước trong nhà tắm không lênh láng ra sàn. Tuy nhiên, người Nhật lại không thích dạng thiết kế này. Tôi có vài người bạn Nhật sống ở khu Vinhomes Gardenia (Hà Nội). Họ cảm thấy rất bất tiện và thậm chí là khó chịu khi khu vực toilet lại đặt chung phòng với nơi để tắm rửa (ảnh minh họa). Đối với người Nhật như vậy là mất vệ sinh. Ở Nhật, cũng có trường hợp toilet được đặt chung phòng với buồng tắm. Đặc biệt là ở những căn phòng chung cư hoặc nhà tập thể dành cho người độc thân. Trường hợp dù phòng nhỏ nhưng toilet và nhà tắm cách nhau thì công ty bất động sản sẽ ghi rõ “Phòng tắm và toilet tách rời nhau”. Và đây sẽ là ưu thế của căn hộ cho thuê. Phòng tắm của nhà người Nhật Bản Đối với những căn nhà riêng biệt hoặc những căn hộ chung cư có nhiều phòng ngủ dành cho gia đình thì thông thường công trình phụ sẽ như sau: Toilet nằm ở một phòng riêng. Phòng tắm gồm 2 phần: phòng thay quần áo, nơi họ đặt bồn rửa mặt và máy giặt và phòng tắm có đặt bồn tắm và vòi sen nhưng người Nhật thường ngồi trên ghế khi kỳ cọ người. Gia đình tôi đã từng sống ở Nhật và công trình phụ trong một căn hộ dành cho gia đình được làm theo đúng kiểu “phòng thay đồ (có bồn rửa mặt và máy giặt) và phòng tắm” còn toilet nằm ở một phòng riêng biệt. Vậy nên ở Nhật các bạn sẽ không thấy những căn nhà có khu công trình phụ giống với thiết kế ở Việt Nam đâu nhé.