Chắc hẳn các bạn người Việt đang sống ở Nhật sẽ thỉnh thoảng có cơ hội đi ăn cùng thầy cô giáo, các anh chị trong trường cũng như cấp trên ở nơi làm việc, các bác người Nhật v.v. Có một số quy tắc bất thành văn khi chúng ta đi ăn cùng người lớn hơn. Nếu các bạn không nắm rõ những điểm quan trọng này thì rất có thể chúng ta sẽ làm phật ý đối phương. Hầu hết mọi người sẽ không dạy bạn các quy tắc khi ăn uống nên trong bài viết này, mình sẽ giới thiệu về quy tắc ứng xử trong khi dùng bữa ở Nhật. Không ngồi trong cùng Khi hỏi những người Nhật thường tiếp xúc với người Việt, họ nói rằng rất nhiều người Nhật để ý đến vị trí ngồi trong bữa ăn còn người Việt thì không. Ở Nhật, “vị trí trong cùng” là vị trí ngồi của người lớn hơn, cấp trên, khách hàng. Vị trí này gọi là “Kamiza”. Khi nhà hàng có rất nhiều bàn và khó nhận biết đâu là “Kamiza”, bạn hãy nghĩ “Kamiza” là chỗ xa lối vào. Trong hình phía trên, nếu tính từ lối vào thì số ① là vị trí cao nhất, số ② là vị trí cao tiếp theo. Ngược lại, số ③, ④ gần lối vào vào nên vị trí này gọi là “Shimoza”, chỗ ngồi dành cho người nhỏ hơn, vị trí thấp hơn. Giữa số ③ và số ④ thì số 4 là vị trí thấp nhất. Ví dụ, nếu bạn đi ăn cùng thầy/cô giáo, anh/chị tiền bối (sempai), bạn cùng lớp (4 người) thì vị trí số ① là thầy/cô giáo, số ② là anh/chị tiền bối (sempai), số ③ và số ④ là bạn cùng lớp và bạn. Khi ngồi trong phòng kiểu Nhật, có góc trang trí Đối với phòng có góc trang trí (nơi có treo tranh chữ v.v.), dù lối vào ở vị trí nào thì “Kamiza” cũng là vị trí ở phía trước góc trang trí. Trong hình phía trên, số ① là vị trí cao nhất, số ② là vị trí cao tiếp theo. Nếu trong phòng không có góc trang trí thì số ③ sẽ là vị trí cao nhất, số ④ là vị trí cao tiếp theo. Ví dụ, nếu bạn đi ăn cùng khách hàng, cấp trên, anh/chị sempai (4 người) thì vị trí số ① là khách hàng, số ② là cấp trên, số ③ là anh/chị sempai, số ④ là bạn. Khi ngồi bàn tròn Khi ngồi bàn tròn thì chỗ ngồi sẽ hơi phức tạp. Vị trí xa lối vào nhất sẽ là vị trí cao nhất - số 1, tiếp theo là các vị trí được đánh số từ bé đến lớn. Khi có nhiều bàn Vị trí ngồi trong các phòng riêng sẽ được sắp xếp như phần giải thích phía trên. Khi ngồi trong phòng lớn và có nhiều bàn, bạn sẽ hơi khó phán đoán đâu là vị trí Kamiza. Vì thế, mình đã tổng hợp các quy tắc chỗ ngồi thông qua hình vẽ trên. Trong phòng lớn, vị trí “xa lối vào”, “vị trí sát tường” là vị trí Kamiza. Mời người lớn hơn ngồi vào vị trí Kamiza Khi bạn dùng bữa với người lớn hơn, bạn hãy để người ấy vào ngồi trước. Khi bạn ngồi sau cùng, hãy đảm bảo rằng đối phương đã ngồi vào vị trí cao nhất. Tuy nhiên, có nhiều người giữ ý và định ngồi vào vị trí thấp hơn. Khi thấy khách hàng định ngồi vào vị trí thấp hơn, bạn hãy nhanh chóng mời họ vào vị trí Kamiza nhé. Đây chính là quy tắc cơ bản khi dùng bữa của Nhật Bản. Nếu đối phương nói là muốn ngồi vị trí thấp hơn (Shimoza), bạn hãy để họ ngồi ở vị trí đó nhưng đây chỉ là ngoại lệ, nếu được thì hãy để họ ngồi ở vị trí cao. Nếu bạn hẹn ai đó ở nhà hàng, bạn hãy đến trước và ngồi chờ ở vị trí thấp hơn nhé. Dùng đũa chuyên để gắp thức ăn Gắp thức ăn từ đĩa lớn vào đĩa nhỏ của mình bằng đũa chuyên để gắp thức ăn Ở nhiều quốc gia, khi dùng bữa và ăn chung với ai đó, mọi người thường tự dùng đũa của mình để gắp thức ăn. Thế nhưng, ở Nhật Bản thì khác. Khi ăn, ngoài đũa của cá nhân, người Nhật thường dùng “Toribashi” - đũa chuyên để gắp thức ăn. Khi ăn chung, họ sẽ dùng Toribashi để gắp thức ăn từ đĩa lớn vào đĩa nhỏ của mình rồi đặt Toribashi về chỗ cũ, dùng đũa của mình để ăn. Khi ăn ở bên ngoài, nếu không có Toribashi, bạn hãy nhờ nhân viên nhà hàng mang đũa cho bạn nhé. Khi thấy người lớn hơn dùng Toribashi để gắp thức ăn vào đĩa của cá nhân, bạn cũng lấy và ăn món đó nhé. Nếu bạn chủ động mời người lớn hơn ăn món gì đó thì càng tốt nhé. Cách rót bia, rượu Khi uống bia (chai), rượu Nhật (Nihonshu), bạn sẽ phải tự rót đồ uống vào cốc, chén của mình. Mình sẽ giới thiệu về quy tắc rót bia, rượu trong trường hợp này. Khi rót cho người lớn hơn ・ Đối với chén đầu tiên, hãy chú ý quan sát và để người nhỏ hơn rót rượu cho người lớn hơn. Sau đó, khi chén của đối phương không còn rượu, bạn hãy rót thêm. Nếu đối phương nói “đủ rồi - もういいです” hoặc “từ giờ để tôi tự rót - 後は自分でやります” thì bạn sẽ dừng lại ở đó và không rót thêm. ・ Khi rót bia, bạn hãy quay nhãn của chai bia lên trên và cầm chai bằng tay phải. Bạn sẽ đỡ nhẹ phần dưới chai bằng tay trái. ・ Khi rót rượu Nhật từ bình, bạn hãy cầm bình bằng cả hai tay. Khi được người lớn hơn rót rượu cho Bạn hãy cầm cốc, chén bằng cả hai tay. Bạn sẽ cầm chắc bằng một tay, tay còn lại (phần đầu ngón tay) thì để dưới đáy cốc, chén. Khi ngồi trong phòng kiểu Nhật, một số người sẽ ngồi quỳ và cầm cốc, chén. Trước và sau khi được rót rượu cho, bạn hãy nói “cảm ơn - ありがとうございます”. Việc để nguyên cốc, chén trên bàn và giữ cốc bằng một tay, chờ đối phương rót rượu cho là việc thất lễ đối với người Nhật nên bạn hãy chú ý tới điều này và không làm như thế nhé. “Itadakimasu”, “Gochisosamadeshita” Người Nhật sẽ nói “Itadakimasu” trước khi ăn và “Gochisosamadeshita” sau khi ăn xong. Không cần nói thì các bạn cũng biết đây là lời mời trước khi ăn và lời nói cảm ơn sau bữa ăn của người Nhật. Thế nhưng, khi đi ăn cùng người lớn hơn (cấp trên, sempai v.v.) và người đó trả phần lớn tiền ăn thì đây là những lời nói quan trọng và cần thiết. Thêm vào đó, hãy để người lớn hơn ăn trước nhé. Sau khi tính tiền xong cũng nói “Gochisosamadeshita” Sau khi ăn xong, bạn sẽ nói “Gochisosamadeshita” nhưng ngay khi vừa thanh toán xong hoặc khi vừa ra khỏi cửa hàng, bạn hãy nói với người đã trả phần lớn tiền ăn là “Gochisosamadeshita”. Khi nói với cấp trên, người lớn hơn, câu nói này có nghĩa là “Cảm ơn bác/anh/chị đã mời cháu/em”. Khi nói với người của nhà hàng là “Gochisosamadeshita”, câu nói thể hiện ý nghĩa “đồ ăn rất ngon”, “ở đây rất thoải mái”, “cháu/em sẽ quay lại” v.v. “Gochisosamadeshita” là cách nói thể hiện lòng biết ơn nên bạn đừng quên nhé. Tổng kết Trong bài viết này, mình đã giới thiệu về quy tắc ứng xử khi dùng bữa ở Nhật, đặc biệt là thứ tự chỗ ngồi “Kamiza” và “Shimoza” v.v. Thêm vào đó, mình cũng đã giới thiệu thói quen sử dụng Toribashi - đũa chuyên để gắp thức ăn và cách rót rượu. Những quy tắc này sẽ giúp các mối quan hệ của bạn được bền chặt nên bạn hãy ứng dụng những quy tắc này vào thực tế nhé. Thêm vào đó, bạn đừng quên nói “Itadakimasu” và “Gochisosamadeshita”. Việc quen với tất cả các văn hoá của Nhật là một điều khó khăn nhưng nếu biết về các văn hoá này thì bạn có thể dễ dàng làm theo nên để xây dựng quan hệ với mọi người, chúng ta hãy cùng cư xử theo văn hoá của Nhật nhé.

Đã gần ba năm kể từ khi đại dịch corona bắt đầu lan rộng khắp thế giới và năm 2023 là năm mà nhiều người kì vọng du lịch quốc tế sẽ nhanh chóng phục hồi. Chúng tôi xin giới thiệu lịch trình diễn ra các sự kiện lớn trong năm 2023. Năm nay cũng là năm đánh dấu kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Nhật Bản và Việt Nam. (Mainichi Shimbun, Fujita Hironobu) Ảnh trên: Chủ tịch nước Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc (trái) và Thủ tướng Nhật Bản Kishida (Nguồn: Mainichi Shimbun) Bộ Văn hoá chuyển trụ sở / Ngày 27 tháng 3 Mô hình của Bộ Văn hóa và các quan chức (Từ trái sang: Thị trưởng Kyoto, Bộ trưởng Bộ Giáo dục, Thống đốc tỉnh Kyoto) Nguồn: Mainichi Shimbun Bộ Văn hoá sẽ chuyển trụ sở từ Tokyo đến Kyoto và bắt đầu hoạt động.・Mục đích là để điều chỉnh tình trạng tập trung quá mức ở Tokyo. ・Kể từ khi các cơ quan trung ương được thành lập từ thời Minh Trị (1868 - 1912) đây là lần đầu tiên một cơ quan trung ương chuyển trụ sở. Mô hình của Bộ Văn hóa và các quan chức (Từ trái sang: Thị trưởng Kyoto, Bộ trưởng Bộ Giáo dục, Thống đốc tỉnh Kyoto) Nguồn: Mainichi Shimbun Bộ Văn hoá sẽ chuyển trụ sở từ Tokyo đến Kyoto và bắt đầu hoạt động.・Mục đích là để điều chỉnh tình trạng tập trung quá mức ở Tokyo. ・Kể từ khi các cơ quan trung ương được thành lập từ thời Minh Trị (1868 - 1912) đây là lần đầu tiên một cơ quan trung ương chuyển trụ sở. Ra mắt Cục Trẻ em và Gia đình / Ngày 1 tháng 4 Dự luật thành lập Cục Trẻ em và Gia đình được ban hành. Nguồn: Mainichi Shimbun Luật cơ bản về Trẻ em được ban hành và Cục Trẻ em và Gia đình được thành lập.・Dựa trên luật này, chính phủ sẽ tăng cường các chính sách đối phó với tỷ lệ sinh giảm và trẻ em nghèo đói.・Hợp nhất các cơ quan liên quan đến trẻ em trước đây thuộc Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi và Văn phòng Nội các. Dự luật thành lập Cục Trẻ em và Gia đình được ban hành. Nguồn: Mainichi Shimbun Luật cơ bản về Trẻ em được ban hành và Cục Trẻ em và Gia đình được thành lập.・Dựa trên luật này, chính phủ sẽ tăng cường các chính sách đối phó với tỷ lệ sinh giảm và trẻ em nghèo đói.・Hợp nhất các cơ quan liên quan đến trẻ em trước đây thuộc Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi và Văn phòng Nội các. Dỡ bỏ lệnh cấm trả lương qua ứng dụng thanh toán / Ngày 1 tháng 4 Với việc Luật tiêu chuẩn lao động được sửa đổi, có thể nhận lương bằng hệ thống nạp tiền của các ứng dụng thanh toán như ví điện tử (sử dụng các ứng dụng cho điện thoại thông minh). Với việc Luật tiêu chuẩn lao động được sửa đổi, có thể nhận lương bằng hệ thống nạp tiền của các ứng dụng thanh toán như ví điện tử (sử dụng các ứng dụng cho điện thoại thông minh). Bầu cử địa phương thống nhất / Tháng 4 Diễn ra các cuộc bầu cử địa phương thống nhất (bầu ra 234 thủ trưởng và 747 nghị viên quốc hội cấp địa phương)・Ngày 9 là cuộc bầu cử thống đốc (9 tỉnh thành, bao gồm Hokkaido, Kanagawa và Osaka) và bầu cử thị trưởng (6 thành phố, bao gồm Sapporo, Shizuoka và Osaka)・Ngày 23 tập trung vào các cuộc bầu cử thị trưởng thành phố lớn (như Mito, Tsu, Nagasaki, v.v.) Diễn ra các cuộc bầu cử địa phương thống nhất (bầu ra 234 thủ trưởng và 747 nghị viên quốc hội cấp địa phương)・Ngày 9 là cuộc bầu cử thống đốc (9 tỉnh thành, bao gồm Hokkaido, Kanagawa và Osaka) và bầu cử thị trưởng (6 thành phố, bao gồm Sapporo, Shizuoka và Osaka)・Ngày 23 tập trung vào các cuộc bầu cử thị trưởng thành phố lớn (như Mito, Tsu, Nagasaki, v.v.) Kỷ niệm 40 năm Tokyo Disneyland / Ngày 15 tháng 4 Tokyo Disneyland kỷ niệm 40 năm kể từ khi mở cửa vào năm 1983. Tokyo Disneyland kỷ niệm 40 năm kể từ khi mở cửa vào năm 1983. Hội nghị Thượng đỉnh G7 tại Hiroshima / Tháng 5 Mái vòm bom nguyên tử ở thành phố Hiroshima. Nguồn: Mainichi Shimbun Hội nghị thượng đỉnh G7 sẽ được tổ chức tại thành phố Hiroshima và lãnh đạo các nước sẽ đến Nhật Bản. Mái vòm bom nguyên tử ở thành phố Hiroshima. Nguồn: Mainichi Shimbun Hội nghị thượng đỉnh G7 sẽ được tổ chức tại thành phố Hiroshima và lãnh đạo các nước sẽ đến Nhật Bản. Khai trương công viên Harry Potter / Mùa hè Công viên Harry Potter thứ hai trên thế giới dự kiến sẽ mở tại địa điểm Toshimaen ở quận Nerima, Tokyo. Công viên Harry Potter thứ hai trên thế giới dự kiến sẽ mở tại địa điểm Toshimaen ở quận Nerima, Tokyo. 100 năm kể từ trận Đại địa chấn Kanto / Ngày 1 tháng 9 Ginza, Tokyo bị tàn phá bởi trận động đất lớn Kanto. Nguồn: Mainichi Shimbun 100 năm đã trôi qua kể từ trận đại địa chấn Kanto năm 1923. Ngày này được chỉ định là “Ngày phòng chống thiên tai” và các cuộc diễn tập sơ tán được tổ chức hàng năm. Ginza, Tokyo bị tàn phá bởi trận động đất lớn Kanto. Nguồn: Mainichi Shimbun 100 năm đã trôi qua kể từ trận đại địa chấn Kanto năm 1923. Ngày này được chỉ định là “Ngày phòng chống thiên tai” và các cuộc diễn tập sơ tán được tổ chức hàng năm. Khai mạc giải vô địch bóng bầu dục thế giới / Ngày 8 tháng 9 Giải vô địch bóng bầu dục thế giới được tổ chức tại Pháp khai mạc. Giải đấu diễn ra cho đến ngày 28 tháng 10. Giải vô địch bóng bầu dục thế giới được tổ chức tại Pháp khai mạc. Giải đấu diễn ra cho đến ngày 28 tháng 10. Hội nghị thượng đỉnh G20 / Ngày 9 tháng 9 Di sản thế giới Taj Mahal ở Ấn Độ Hội nghị thượng đỉnh G20 sẽ được tổ chức tại Ấn Độ. Di sản thế giới Taj Mahal ở Ấn Độ Hội nghị thượng đỉnh G20 sẽ được tổ chức tại Ấn Độ. Kỷ niệm 50 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam-Nhật Bản / Ngày 21 tháng 9 Nhật Bản và Việt Nam kỷ niệm 50 năm thiết lập mối quan hệ ngoại giao. “Lễ hội Nhật Bản” và “Lễ hội Việt Nam” sẽ được tổ chức ở cả hai nước trong suốt một năm. Nhật Bản và Việt Nam kỷ niệm 50 năm thiết lập mối quan hệ ngoại giao. “Lễ hội Nhật Bản” và “Lễ hội Việt Nam” sẽ được tổ chức ở cả hai nước trong suốt một năm. Triển khai hệ thống hoá đơn / Ngày 1 tháng 10 “Hệ thống hóa đơn” được áp dụng cho thuế tiêu thụ. Tuy ảnh hưởng đến thủ tục kê khai thuế tiêu thụ của doanh nghiệp nhưng không ảnh hưởng nhiều đến người tiêu dùng nói chung. “Hệ thống hóa đơn” được áp dụng cho thuế tiêu thụ. Tuy ảnh hưởng đến thủ tục kê khai thuế tiêu thụ của doanh nghiệp nhưng không ảnh hưởng nhiều đến người tiêu dùng nói chung.

Các bạn Việt Nam thân mến, năm 2023 theo âm lịch sẽ là năm Quý Mão, ở Việt Nam có nghĩa là con mèo nhưng có thể các bạn cũng đã biết, ở Nhật Bản, Mão có nghĩa là con thỏ. Việt Nam và Nhật Bản cùng có 12 con giáp nhưng trong số đó có 4 con vật khác nhau. Bài viết này tìm hiểu về ý nghĩa của từng con vật trong 12 con giáp này ở Việt Nam và Nhật Bản. Khởi nguồn của 12 con giáp 12 con giáp vốn bắt nguồn từ Trung Quốc. Truyền thuyết cho rằng thứ tự của 12 con giáp này là bắt nguồn từ việc Ngọc Hoàng tổ chức một cuộc thi chạy giữa các loài thú tới chúc mừng Ngọc Hoàng vào ngày 1 tháng 1, và lấy tên 12 con vật đến trước đặt tên cho mỗi năm. Trong cuộc thi, con trâu đến sớm nhất. Nhưng chú chuột lại ẩn trong tai trâu và khi chú trâu gần tới đích thì chuột ta nhảy ra tới đích sớm nhất. Con mèo không có tên trong 12 con giáp là do bị chú chuột đánh lừa nên ngày 2 tháng 1 mới đến chào Ngọc Hoàng Mão ở Nhật là con thỏ, còn ở Việt Nam là con mèo Vậy tại sao, cùng là chữ Mão (tiếng Hán viết là 卯) mà người Việt Nam lại đưa con mèo vào vị trí con thỏ trong 12 con giáp? Có nhiều cách lý giải, có thể kể tới 2 thuyết như sau. ・Chữ Mão「卯」trong tiếng Trung Quốc phát âm là 「Ma-o」, gần giống với từ “Mèo” trong tiếng Việt. ・Ở Việt Nam, thỏ không phải là loài động vật phổ biến trong cuộc sống của con người. Ngược lại, mèo chuyên bắt chuột không để chuột phá thóc, nên được coi là loài động vật thân thiết gần gũi với con người. Có thể vì vậy mà người Việt Nam chọn đưa con mèo vào 12 con giáp của mình. Ý nghĩa và tính cách liên quan tới 12 con giáp Nhật Bản Cách đọc Ý nghĩa Việt Nam Khác nhau Tính cách (theo văn hóa Nhật Bản) 子 Ne Chuột Tý Nhanh nhạy, con đàn cháu đống. 丑 Ushi Bò Sửu Trâu Nghiêm túc, chăm chỉ. Mạnh mẽ ra thành thực. 寅 Tora Hổ Dần Anh dũng, có năng lực phán đoán. 卯 U Thỏ Mão/mẹo Mèo Hiền lành, dịu dàng và an toàn. 辰 Tatsu Rồng Thìn Có năng lực lãnh đạo. 巳 Mi Rắn Tỵ Thông minh, hiểu biết và trường thọ. 午 Uma Ngựa Ngọ Hào phóng, dịu dàng. Khỏe mạnh và phong lưu. 未 Hitsuji Cừu Mùi Dê Người tốt tính, dễ tiếp xúc. Luôn bình tĩnh. 申 Saru Khỉ Thân Có trí thức cao, có năng lực thực hiện. 酉 Tori Gà Dậu Kiên trì, kinh doanh thịnh vượng. 戌 Inu Chó Tuất Trung thực, chăm chỉ. 亥 I Lợn rừng Hợi Lợn Khỏe mạnh, nhiệt huyết. Chữ viết và cách đọc tên 12 con giáp ở Nhật Bản như sau : 子 – Ne (Tý), 丑 – Ushi (Bò), 寅- Tora (Dần), 卯 – U (Thỏ), 辰 – Tatsu (Thìn), 巳 – Mi (Tỵ), 午 – Uma (Ngọ), 未 – Hitsuji (Cừu), 申 – Saru (Thân), 酉 – Tori (Dậu), 戌 – Inu (Tuất) và 亥- I (Lợn rừng). Trong 12 con giáp của Nhật Bản, ngoài Thố (thỏ) ra, còn có 3 con khác cũng không giống với Việt Nam. Đó là: Sửu ở Nhật là con bò, Mùi ở Nhật là con cừu và Hợi ở Nhật là con lợn rừng. Có thể là người Việt Nam đã thay thế tên những loài động vật gần gũi với cuộc sống con người để phù hợp với văn hóa của nước mình. Điểm đặc biệt là chỉ có Nhật Bản mới dùng từ “lợn rừng” (đọc là Inoshishi) vào năm Hợi (猪), còn các nước khác văn hóa 12 con giáp như Việt Nam, Tây Tạng, Thái Lan, Belarus, Bulgaria… thì đều dùng tên của con lợn chỉ con giáp “Hợi”. Một điểm thú vị là trong tiếng Nhật, từ Inoshishi (nghĩa là “lợn rừng”), được viết bằng tiếng Hán là “猪”, có nghĩa là “lợn” trong tiếng Trung Quốc. Còn trong tiếng Trung Quốc, khi muốn nói “lợn rừng”, người ta dùng chữ “野猪” (lợn hoang dã). Có lẽ do những yếu tố nói trên mà 12 con giáp của Việt Nam và Nhật Bản có những điểm khác nhau. Tuy nhiên, “Can chi” (干支）và “Thập nhị chi” (12 con giáp) là khác nhau. Nhưng ở Nhật Bản đa phần hiện nay chỉ dùng từ “干支” ( eto) để gọi chung. Ở Việt Nam nhiều người vẫn tin rằng tính cách của một con người có liên quan tới Can chi, nhưng ở Nhật thì hầu như không ai tin việc này. Ngược lại, nhiều người cho rằng tính cách con người phụ thuộc vào nhóm máu. Khi tôi còn nhỏ, hàng xóm có một bà lão rất hiền lành và biết nhiều về tính cách con người dựa trên ngày tháng và giờ sinh. Một hôm bà bảo “Cháu là con trâu. Sau này cuộc sống vất vả đấy. Nhưng may là sinh vào giờ buổi trưa nên cũng đỡ được phần nào”. Lúc đó tôi không hiểu lắm ý nghĩa của câu chuyện và cứ phân vân “Sao mình lại là con trâu”. Nhưng vì còn quá nhỏ nên không dám hỏi lại bà. Hiện nay, nhiều người Việt Nam vẫn tin rằng ngày sinh tháng đẻ có ảnh hưởng nhiều tới tính cách cũng như cuộc sống của con người. Tóm lược Trong bài viết này, chúng tôi đã giới thiệu sự khác nhau trong 12 con giáp của Việt Nam và Nhật Bản. Khởi nguồn từ truyền thuyết Ngọc Hoàng tổ chức cuộc thi chạy để chọn ra 12 con vật đến sớm nhất đặt tên cho mỗi năm. Tuy cùng ảnh hưởng văn hóa từ Trung Quốc nhưng 12 con giáp của Việt Nam có 4 con vật khác với 12 con giáp của Nhật Bản. Ngoài ra, người Nhật hiện không dùng 12 con giáp này để tiên đoán về tính cách và vận mệnh của con người. Năm nay là năm Quý Mão, chắc ở Việt Nam, hình ảnh của những chú mèo dễ thương sẽ tràn ngập khắp mơi. Ở Nhật là năm con Thỏ nên chắc sẽ không có những hình ảnh đó. Nếu có dịp về ăn Tết, các bạn hãy chụp nhiều ảnh để kỷ niệm năm Quý Mão nhé.

Sau khi tốt nghiệp cấp 3, Lợi đã học tiếng Nhật khoảng một năm rưỡi tại một trường dạy tiếng ở Nam Định do chị gái giới thiệu. Nhờ đó, Lợi đã có thể bắt đầu học đại học ngay sau khi qua Nhật, và sau khi tốt nghiệp, Lợi trở thành nhân viên chính

Trong những ngày đầu năm mới ở Nhật Bản, từ ngày mùng một tháng một, có nhiều người đến đền, chùa để đi lễ đầu năm (Hoạt động này tiếng Nhật gọi là “Hatsumode’). Khi đến đền chùa để đi lễ đầu năm, bạn có thể bắt gặp nhiều người phụ nữ trong trang phục Kimono, và cũng có thể thưởng thức những món ăn được bán ở các sạp hàng xếp thành dãy trong khuôn viên đền, chùa. Người dân Nhật Bản gắn bó với đền, chùa như nhau, nhưng đi lễ đầu năm, mọi người thường đi đến đền. Dựa trên số liệu của cơ quan Cảnh sát quốc gia v.v., chúng tôi đã tổng hợp các đền thờ và chùa được nhiều người ghé thăm dịp năm mới nhất trên toàn quốc. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ lần lượt giới thiệu đến các bạn các địa điểm ở khu vục Kanto, Chubu, Kansai, Kyushu và một số nơi khác. Những ngôi đền, chùa đón nhiều khách hành hương đầu năm: Khu vực Kanto Khu vực Kanto (bao gồm Tokyo, Chiba, Saitama, Kanagawa, Irabaki, Tochigi, và Gunma), dân cư đông đúc, có sáu ngôi đền đón hơn hai triệu người đi lễ đầu năm, mà trước hết phải kể đến là đền Meiji Jingu với số lượng khách đến hành hương đầu năm nhiều nhất cả nước (khoảng 3,2 triệu lượt khách). Chúng tôi sẽ giới thiệu các địa điểm có lượt khách đến từ cao xuống thấp. Meiji Jingu (Tokyo) Ngôi đền là nơi thờ thiên hoàng Minh Trị và hoàng hậu, nằm ở trung tâm Tokyo, mỗi năm, nơi đây đều thu hút nhiều khách đi lễ vào dịp đầu năm nhất Nhật Bản. Khuôn viên của ngôi đền rộng gấp 15 lần Tokyo Dome, từ ba lối vào mất khoảng 10 phút đi bộ để đến điện thờ chính. Trong khuôn viên của ngôi đền, có nhiều điểm tham quan như bảo tàng Meiji Jingu (có thu phí) v.v.. ▶︎ 1-1 Yoyogikamizonocho, quận Shibuya, Tokyo ▶︎ Ở ngay ga JR Harajuku hoặc ga Meiji Jingumae tuyến Tokyo Metro (Có thể đi bộ trong năm phút từ ga Kitasando tuyến Tokyo Metro, hoặc ga Yoyogi tuyến JR hay tuyến Toei, hoặc ga Sangubashi tuyến Odakyu) ▶︎ Vé vào cửu: Miễn phí ▶︎ Trang web chính thức Naritasan Shinshoji (Tỉnh Chiba) Naritasan Shinshoji là ngôi chùa có lịch sử hơn 1080 năm, và thu hút hơn 10 triệu khách hành hương mỗi năm. Trong khuôn viên rộng lớn của chùa, có nhiều đền và công viên với thiên nhiên phong phú. Dọc con đường dẫn vào chùa từ ga Narita, chỉ bằng cách đi bộ, bạn có thể chiêm ngưỡng nhiều tòa nhà vẫn còn lưu giữ dấu tích của thời Edo. Ngoài ra, có hơn 150 quán ăn uống và cửa hàng đồ lưu niệm nối tiếp nhau, nơi bạn có thể thưởng thức cà phê và nhiều món ăn khác nhau. ▶︎ 1 Narita, thành phố Narita, tỉnh Chiba ▶︎ Cách khoảng 1,4 km từ ga Keisei Narita hoặc Ga JR Keisei ▶︎ Vé vào cửa: Miễn phí ▶︎ Trang web chính thức Kawasaki Daishi (Tỉnh Kanagawa) Kawasaki Daishi nổi tiếng là vị thần xua đuổi vận rủi và những điều bất hạnh, được nhiều người trên cả nước đến viếng thăm. Trên con đường vào chùa, có khu mua sắm “Nakamise”, với rất nhiều cửa hàng bán kẹo “Tankiri” hay “Sarashi”. Những viên kẹo này được cho là có tác dụng “giảm ho”. ▶︎ 4-48 Daishi-machi, Kawasaki-ku, thành phố Kawasaki, tỉnh Kanagawa ▶︎ Cách khoảng 400m từ ga Kawasaki Daishi tuyến Keikyu ▶︎ Vé vào cửa: Miễn phí ▶︎ Trang web chính thức Tsurugaoka Hachimangu (Tỉnh Kanagawa) Vào đầu năm, bậc thang này sẽ chật kín người hành hương. Đây là ngôi đền được gia đình nhà Minamoto, gia tộc cai trị thời mạc phủ Kamakura, xây dựng năm 1180. Khu vực xung quanh có nhiều đền, chùa nổi tiếng có thể tham quan. Phố “Komachi-dori” nối ga Kamakura và đền Tsurugaoka Hachimangu, là con phố mua sắm rất sôi động, thu hút nhiều người. ▶︎ 2-1-31 Yukinoshita, thành phố Kamakura, tỉnh Kanagawa ▶︎ Khoảng 750m từ ga Kamakura tuyến Enoden hoặc tuyến JR ▶︎ Vé vào cửa: Miễn phí ▶︎ Trang web chính thức Sensoji (Tokyo) Sensoji là ngôi chùa cổ nhất ở Tokyo với lịch sử gần 1400 năm, đây là điểm tham quan du lịch không thể bỏ qua của du khách nước ngoài. Cổng “Kaminarimon” ở lối vào là địa điểm chụp ảnh nổi tiếng. Nakamise (phố mua sắm) Ngoài ra, trên con đường 250m từ cổng Kaminarimon đến chùa, có nhiều cửa hàng bán đồ lưu niệm và bánh kẹo, được gọi là “Nakamise”. ▶︎ 2-3-1 Asakusa, quận Taito, Tokyo ▶︎ 100m từ ga Asakusa tuyến Tokyo Metro. Có thể đi bộ trong năm phút từ ga Asakusa tuyến Tobu, Tsukuba Express hoặc tuyến Toei. ▶︎ Vé vào cửa: Miễn phí ▶︎ Trang web chính thức Đền Musashi Ichinomiya Hikawa (Tỉnh Saitama) Đền Musashi Ichinomiya Hikawa là trung tâm của nhiều đền thờ Hikawa nằm rải rác trong lưu vực Arakawa ở tỉnh Saitama và Tokyo. Ngôi đền được cho là đã được xây dựng cách đây khoảng 2400 năm, thuộc một trong những ngôi đền cổ nhất Nhật Bản. ▶︎ 1-407 Takahana-cho, Omiya-ku, thành phố Saitama, tỉnh Saitama ▶︎ Cách ga JR Omiya khoảng 1,6km. Và khoảng 550m từ ga Kita Omiya tuyến Tobu ▶︎ Vé vào cửa: Miễn phí ▶︎ Trang web chính thức Các đền thờ nổi tiếng khác Ngoài các địa điểm kể trên, các ngôi đền sau đây đón khoảng 600.000 đến 800.000 lượt khách hành hương đầu năm mới. ・ Đền Kasama Inari (Tỉnh Ibaraki) ・ Đền Kashima (Tỉnh Ibaraki) ・ Đền Chiba (Tỉnh Chiba) ・ Chùa Nishiarai Daishi (Tokyo) Những ngôi đền, chùa đón nhiều khách hành hương đầu năm: Khu vực Chubu Tại khu vực Chubu (Aichi, Gifu, Mie, Nagano, Shizuoka) với trung tâm là thành phố Nagoya tỉnh Aichi, lượng du khách đến thăm đền Atsuta (tỉnh Aichi) dịp năm mới là hơn 2 triệu lượt, trong khi đó ở Toyokawa Inari (tỉnh Aichi) là hơn 1 triệu lượt. Đền Atsuta (Tỉnh Aichi) Đền Atsuta nằm ở thành phố Nagoya và được gọi một cách trìu mến là "Atsuta-san". Đây được biết đến là nơi cất giữ Kusanagi no Tsurugi (Thanh kiếm Kusanagi) - một trong ba báu vật thần thánh. Trong khuôn viên rộng khoảng 19 ha của ngôi đền, có cây long não cành lá sum suê hơn 1000 năm tuổi. ▶︎ 1-1-1 Jingu, Atsuta-ku, thành phố Nagoya, tỉnh Aichi ▶︎ Từ ga Jingu tuyến Meitetsu, ga JR Atsuta, hoặc ga Jingunishi, ga Tenmacho trên tuyến tàu điện ngầm mất khoảng từ một đến bốn phút ▶︎ Vé vào cửa: Miễn phí ▶︎ Trang web chính thức Toyokawa Inari (Tỉnh Aichi) Tên chính thức là “Myogonji”, và mặc dù không phải một ngôi đền mà là một ngôi chùa, nhưng nó có cổng Tori ở lối vào. Từ xa xưa, người ta đã đến đây để cầu nguyện cho việc buôn bán phát đạt và sự bình an cho gia đình. “Toyokawa Inarizushi”, được bán ở khu vực xung quanh, là một món ăn rất phổ biến và có giả thuyết cho rằng nó chính là nguồn gốc của món ăn nổi tiếng Nhật Bản có tên “Inarizushi”. Cùng với Fushimi Inari Taisha (Kyoto) và đền Kasama Inari (tỉnh Ibaraki), Toyokawa Inari được biết đến là một trong “Tam đại đền Inari ở Nhật Bản” và được bao quanh bởi những bức tượng cáo bằng đá, biểu trưng của đền chùa Inari. ▶︎ 1 Toyokawa-cho, thành phố Toyokawa, tỉnh Aichi ▶︎ Cách ga JR Toyokawa 500m ▶︎ Vé vào cửa: Miễn phí ▶︎ Trang web chính thức Các đền thờ nổi tiếng khác Bên cạnh các đền chùa nêu trên, các ngôi đền sau đây đón khoảng 400.000 đến 700.000 lượt khách hành hương đầu năm mới. ・ Đền Inaba (Tỉnh Gifu) ・ Ise Jingu (Tỉnh Mie) ・ Mishima Taisha (Tỉnh Shizuoka) ・ Zenkoji (Tỉnh Nagano) Những ngôi đền đón nhiều khách hành hương đầu năm: Khu vực Kansai Ở vùng Kinki (Osaka, Kyoto, Kobe, Nara, Wakayama, Shiga), còn được gọi là "Kansai", có Fushimi Inari Taisha (Kyoto) với khoảng 2,77 triệu người đến thăm vào dịp năm mới, và Sumiyoshi Taisha (Osaka) với 2,35 triệu lượt. Đền Ikuta (tỉnh Hyogo) và đền Yasaka (Kyoto) cũng đón khoảng 1,05 đến 1,55 triệu người đến thăm vào dịp năm mới. Ngoài ra, tại tỉnh Nara, Kasuga Taisha là nơi có số lượng du khách lớn nhất với 820.000 người. Chúng tôi sẽ giới thiệu đến các bạn từng địa điểm một. Fushimi Inari Taisha (Kyoto) Fushimi Inari Taisha là ngôi đền đứng đầu trong số khoảng 30.000 ngôi đền Inari trên toàn quốc và cực kỳ nổi tiếng với khách du lịch nước ngoài. Đền Inari thờ cúng vị thần nông nghiệp Inari. Senbon Torii (Nghìn cổng Tori) "Senbon Torii" nổi tiếng là một đường hầm màu đỏ son tuyệt đẹp với nhiều cổng Tori màu đỏ son sống động. Đó là một cảnh tượng huyền ảo khiến bạn cảm thấy như thể đang lạc vào một thế giới khác. ▶︎ 68 Yabunouchi-cho, Fukakusa, Fushimi-ku, thành phố Kyoto ▶︎ Phía trước ga JR Inari. Cách ga Fushimi Inari tuyến Keihan khoảng 250m ▶︎ Vé vào cửa: Miễn phí ▶︎ Trang web chính thức Sumiyoshi Taisha (Osaka) ' Cầu Taiko, biểu tượng của Sumiyoshi Taisha Sumiyoshi Taisha là ngôi đền đứng đầu trong số 2.300 ngôi đền Sumiyoshi trên toàn quốc. Đối với người dân Osaka, nhắc đến đi lễ đầu năm, câu trả lời chắc chắn sẽ là “Sumiyossan”. Vào đêm giao thừa (ngày 31 tháng 12), trước cổng đền sẽ trật kín người, và trống taiko sẽ được đánh vào đúng 0 giờ ngày mùng một tết. ▶︎ 2-9-89 Sumiyoshi, Sumiyoshi-ku, thành phố Osaka ▶︎ Ngay trước ga Sumiyoshi Torii tuyến Hankai. Cách khoảng 100m từ ga Sumiyoshitaisha tuyến Nankai. Cách khoảng 300m từ ga Sumiyoshi Higashi tuyến Nankai. ▶︎ Vé vào cửa: Miễn phí ▶︎ Trang web chính thức Đền Ikuta (Tỉnh Hyogo) Đền Ikuta là ngôi đền nằm ở trung tâm khu vực Sannomiya, ngay trung tâm thành phố Kobe, được biết đến là nơi thờ vị thần hôn nhân và tình yêu viên mãn. Bên trong khuôn viên đền có cây long não linh thiêng với tuổi thọ hàng trăm năm. ▶︎ 1-2-1 Shimoyamate-dori, Chuo-ku, thành phố Kobe, tỉnh Hyogo ▶︎ Cách ga Sannomiya tuyến tàu điện ngầm khoảng 100m. Cách ga Sannomiya tuyến Hankyu khoảng 200m. Khoảng 10 phút đi bộ từ ga JR Sannomiya hoặc từ ga Sannomiya tuyến Hanshin. ▶︎ Vé vào cửa: Miễn phí ▶︎ Trang web chính thức 八坂神社（京都府） Vì nằm ở khu vực Gion, trung tâm của Kyoto, đền Yasaka được người dân yêu mến gọi là "Gion san" . Lễ hội Gion, một trong ba lễ hội lớn của Nhật Bản, là sự kiện của đền Yasaka, bắt nguồn từ việc cầu nguyện để làm lắng dịu dịch bệnh. Đền Yasaka cũng là điểm khởi đầu của con phố chính “Shijo-dori” của Kyoto. Từ đền Yasaka đến địa điểm chụp ảnh nổi tiếng, nơi có thể nhìn thấy "tháp Yasaka" là khoảng 600m ▶︎ 625 phía Bắc khu phố Gion, Higashiyama-ku, thành phố Kyoto ▶︎ Cách ga Gion Shijo tuyến Keihan khoảng 500m. Khoảng 700m từ ga Kyoto Kawaramachi tuyến Hankyu. Từ ga JR Kyoto đi xe buýt thành phố tuyến số 100 hoặc 206 xuống tại Gion. ▶︎ Vé vào cửa: Miễn phí ▶︎ Trang web chính thức Kasuga Taisha (Tỉnh Nara) Ngôi đền được công nhận là di sản thế giới. Gian chính nổi tiếng với màu sơn đỏ rực rỡ, đây là ngôi đền khởi nguồn cho khoảng 3000 ngôi đền Kasuga trên toàn quốc. Ngay bên cạnh là chùa Todai nổi tiếng với bức tượng phật lớn. Cả Kasuga Taisha và chùa Todai đều nằm trong khuôn viên công viên Nara rộng lớn. Bạn có thể bắt gặp nhiều hươu hoang dã trên đường dẫn đến ngôi đền. ▶︎ 160 Kasugano-cho, thành phố Nara ▶︎ Cách ga Kintetsu Nara khoảng 800m. Cách ga JR Nara khoảng 1,5km. Từ mỗi ga cũng có sẵn xe buýt. ▶︎ Vé vào cửa: Miễn phí ▶︎ Trang web chính thức Các đền thờ nổi tiếng khác Ngoài những đền nêu trên, những ngôi đền dưới đây cũng đón khoảng 400.000 đến 900.000 người đến hành hương đầu năm. ・ Đền Minatogawa (Tỉnh Hyogo) ・ Kashihara Jingu (Tỉnh Nara) ・ Đền Nagata (Tỉnh Hyogo) ・ Kitano Tenmangu (Kyoto) ・ Taga Taisha (Tỉnh Shiga) ・ Đền Nishinomiya (Tỉnh Hyogo) Những ngôi đền đón nhiều khách hành hương đầu năm: Khu vực Kyushu Tại Kyushu, có khoảng 2,3 triệu người từ khắp Nhật Bản đến đền Dazaifu Tenmangu (tỉnh Fukuoka), nơi vốn nổi tiếng thờ “thần học tập”, để đi lễ đầu năm. Bên cạnh đó, đền Miyajidake (tỉnh Fukuoka) nơi có phong cảnh tuyệt đẹp cũng đón khoảng 1,1 triệu lượt khách đến thăm. Dazaifu Tenmangu (Tỉnh Fukuoka) Đền thờ Dazaifu Tenmangu, ngôi đền Tenmangu nổi tiếng nhất Nhật Bản, thờ phụng Sugawara no Michizane, người được tôn là vị thần học vấn, thu hút nhiều sĩ tử và gia đình từ khắp mọi nơi trên cả nước đến cầu nguyện cho thi cử đỗ đạt. "Umegae mochi (Món bánh gạo nhân đậu đỏ truyền thống)” được bán ở khu vực xung quanh đền cũng nổi tiếng trên toàn quốc. Ngoài ra, đền Homangu Kamado phía sau ngôi đền này cũng đang trở nên nổi tiếng khi được biết đến như là vùng thánh địa trong anime “Kimetsu no Yaiba”. ▶︎ 4-7-1 Saifu, thành phố Dazaifu, tỉnh Fukuoka ▶︎ Cách ga Dazaifu tuyến Nishitetsu khoảng 300m ▶︎ Vé vào cửa: Miễn phí ▶︎ Trang web chính thức Đền Miyajidake (Tỉnh Fukuoka) Đền Miyajidake nổi tiếng với ba cái nhất ở Nhật Bản như dưới đây: ・ Dây rơm Shimenawa lớn nặng 3 tấn (hình trên) ・ Trống Taiko với đường kính 2,2m ・ Quả chuông đồng lớn nặng 450 kg Con đường ánh sáng (Hikari no michi) Từ trên những bậc thang dẫn lên đền, bạn có thể nhìn thấy con đường thẳng tắp trải dài ra tận biển. Con đường này tỏa sáng lấp lánh dưới ánh nắng hoàng hôn nên được gọi là "Con đường ánh sáng (Hikari no michi)". ▶︎ 7-1 Motomachi Miyaji, thành phố Fukutsu, tỉnh Fukuoka ▶︎ Cách ga JR Fukuma khoảng 2km. Đi xe buýt khoảng năm phút từ ga Fukuma, sau đó xuống tại "Miyajidake Jinja-mae" và đi bộ khoảng 200m. ▶︎ Vé vào cửa: Miễn phí ▶︎ Trang web chính thức Các đền thờ nổi tiếng khác Ngoài hai ngôi đền kể trên, các ngôi đền dưới đây cũng đón khoảng 400.000 đến 700.000 người đến hành hương đầu năm mới ・ Đền Washio Atago (Tỉnh Fukuoka) ・ Munakata Taisha (tỉnh Fukuoka) ・ Đền thờ Yutoku Inari (tỉnh Saga) ・ Đền Kato (tỉnh Kumamoto) Những ngôi đền đón nhiều khách hành hương đầu năm: Khu vực Hokkaido, Tohoku và Chugoku Hokkaido Jingu (Hokkaido) Là ngôi đền nằm cạnh công viên Maruyama của thành phố Sapporo. Ngôi đền đón khoảng 800.000 người đến hành hương vào dịp năm mới, con số lớn nhất ở Hokkaido. ▶︎ 474 Miyagaoka, Chuo-ku, thành phố Sapporo, Hokkaido ▶︎ Cách ga Maruyama Koen tuyến tàu điện ngầm khoảng 700m ▶︎ Vé vào cửa: Miễn phí ▶︎ Trang web chính thức Đền Shiogama (Tỉnh Miyagi) Đây là ngôi đền khởi nguồn cho các ngôi đền Shiogama trên khắp Nhật Bản. Nơi đây thờ vị thần đã truyền lại cho người dân cách làm muối. Ngôi đền này và đền Takekoma được giới thiệu tiếp theo, có khoảng 450.000 người đến thăm lễ đầu năm mới, nhiều nhất ở vùng Tohoku. ▶︎宮城県塩竈市一森山1-1 ▶︎JR本塩釜から約400ｍ ▶︎ Vé vào cửa: Miễn phí ▶︎ Trang web chính thức Đền Takekoma (Tỉnh Miyagi) Cũng có giả thuyết cho rằng đền Takekoma mới là một trong "Tam đại đền Inari ở Nhật Bản", cùng với đền Fushimi Inari ở Kyoto và đền Kasama Inari ở tỉnh Ibaraki. ▶︎ 1-1 Ichimoriyama, thành phố Shiogama, tỉnh Miyagi ▶︎ Khoảng 400m từ ga JR Honshiogama ▶︎ Vé vào cửa: Miễn phí ▶︎ Trang web chính thức Đền Hiroshima Gokoku (Tỉnh Hiroshima) Đền Hiroshima Gokoku từng bị lửa thiêu rụi bởi bom nguyên tử trong Chiến tranh thế giới thứ hai. Cùng với việc phục hưng thành phố Hiroshima, một ngôi đền mới đã được xây dựng trong khuôn viên của lâu đài Hiroshima. Có khoảng 600.000 người đến ngôi đền này đi lễ vào dịp năm mới, đây là con số lớn nhất ở tỉnh Hiroshima. Ngôi đền nằm trong khuôn viên của lâu đài Hiroshima ▶︎ 21-2 Moto-machi, Naka-ku, thành phố Hiroshima ▶︎ Cách khoảng 800m từ ga Kencho-Mae tuyến Astram ▶︎ Vé vào cửa: Miễn phí ▶︎ Trang web chính thức Hofu Tenmangu (Tỉnh Yamaguchi) Nhật Bản có khoảng 12.000 ngôi đền thờ Michizane Sugawara, nhưng Hofu Tenmangu được cho là ngôi đền được xây dựng đầu tiên trong số đó. Đền Hatsumode đón khoảng 430.000 người hành hương vào đầu năm mới, con số lớn nhất ở tỉnh Yamaguchi. ▶︎ 14-1 Matsuzaki-cho, thành phố Hofu, tỉnh Yamaguchi ▶︎ Khoảng 1,3 km từ ga JR Hofu ▶︎ Vé vào cửa: Miễn phí ▶︎ Trang web chính thức Phần kết Ở Nhật Bản, vào đầu tháng Giêng, nhiều người đến các đền thờ và chùa để đi lễ đầu năm. Trong bài viết này, chúng tôi đã giới thiệu 38 ngôi đền, chùa trên khắp Nhật Bản, những nơi có số lượng lớn du khách đến hành hương vào dịp năm mới. Vào thời gian du khách đến hành hương đầu xuân, trong khuôn viên đền chùa, các sạp hàng sẽ được xếp thành dãy, bạn có thể thưởng thức nhiều món ăn khác nhau tại đây. Ngoài ra, tại một số đền, chùa lớn, nhiều cửa hàng nối tiếp nhau dọc theo lối dẫn vào đền, chùa. Bạn sẽ thử tận hưởng văn hóa Hatsumode vào tháng Giêng của Nhật Bản chứ?

Với mong muốn sau khi trở về nước, được làm ở một vị trí tốt trong công ty Nhật, chị Oanh đã sang Nhật Bản với tư cách thực tập sinh kỹ năng. Trong thời gian đó, chị Oanh vừa làm vừa học, chỉ sau khoảng ba năm, chị đã có thể giao tiếp tốt